Di sản rối nước bước vào đời sống Gen Z qua bộ sưu tập “Gỡ Rối”

Bộ sưu tập này lấy cảm hứng từ chú Tễu, nhân vật biểu tượng của sân khấu rối nước, mở ra góc nhìn mới về cách kể chuyện di sản trong đời sống hiện đại.

Trong nghệ thuật rối nước, nhân vật Tễu từ lâu đã giữ vai trò trung tâm với sự hóm hỉnh và khả năng dẫn dắt mọi tích trò. Tuy nhiên, giữa nhịp sống hiện đại, hình tượng này dần trở nên xa lạ với phần lớn người trẻ, những khán giả ít có dịp tiếp xúc với sân khấu truyền thống.

Nhận thấy khoảng cách ấy, một nhóm sinh viên đến từ Trường Đại học khoa học Xã hội và Nhân văn đã thực hiện sự kiện “Mở Rối Nối Dòng” nhằm đưa Tễu trở lại trong một diện mạo mới. Thay vì giữ nguyên hình ảnh trên mặt nước, họ lựa chọn làm mới Tễu bằng phong cách gần gũi với Gen Z, từ đó tạo ra bộ sưu tập mang tên “Gỡ Rối”.

Thay đổi lớn nhất của “Gỡ Rối” nằm ở cách nhóm sáng tạo, đặt Tễu vào những lát cắt đời sống quen thuộc của người trẻ hiện nay. Từ hình ảnh Tễu tất bật tại công sở, chạy deadline, đến Tễu hòa vào dòng người đi bão hay nghiêm trang hát quốc ca. Mỗi phiên bản đều cho thấy nhân vật dân gian này hoàn toàn có thể hiện diện tự nhiên trong bối cảnh hiện đại.

Trong bộ sưu tập, các thiết kế được xử lý theo đường nét tối giản, màu sắc trẻ trung nhưng vẫn giữ nguyên nụ cười đặc trưng, yếu tố nhận diện nổi bật của Tễu. Nhờ vậy, hình tượng vốn gắn với sân đình lại trở nên gần gũi với thế hệ Gen Z. Đại diện nhóm chia sẻ: “Chúng mình muốn giữ tinh thần vui tươi, lạc quan của Tễu nhưng đặt nhân vật vào môi trường quen thuộc với người trẻ hôm nay. Khi Tễu xuất hiện giữa đời sống thật, truyền thống sẽ không còn bị xem là xa cách.”

Việc đưa Tễu vào những bối cảnh cụ thể, như phòng họp, bàn làm việc hay những khoảnh khắc yêu nước đầy cảm xúc, đã giúp nhân vật không chỉ được tái hiện về mặt hình thức, mà còn mang sức biểu đạt mới. Tễu trở thành một biểu tượng gợi nhắc đến nhịp sống và tâm trạng của người trẻ, thay vì chỉ hiện lên trong các vở rối nước hay bài học về di sản.

Không chỉ đơn giản là một bộ sưu tập “Gỡ Rối” gồm sticker, móc khóa và dây đeo thẻ. Mỗi thiết kế còn gắn với một trạng thái cảm xúc hoặc tình huống đời sống mà người trẻ dễ liên hệ. Từ Tễu mệt mỏi vì công việc đến Tễu rạng rỡ trong màu cờ sắc áo.

Theo nhóm, mục tiêu của bộ sản phẩm không nằm ở tính thương mại mà ở khả năng tiếp cận và lan tỏa. “Nếu văn hoá truyền thống được đặt vào ngữ cảnh quen thuộc, người trẻ sẽ chủ động tìm hiểu thay vì cảm thấy khó gần”: nhóm chia sẻ. Ý tưởng này cũng phù hợp với xu hướng bảo tồn văn hoá bằng hình thức sáng tạo hiện nay, đưa biểu tượng truyền thống vào các sản phẩm ứng dụng nhằm khơi gợi sự quan tâm tự nhiên.

Việc tái hiện Tễu theo phong cách trẻ trung cho thấy khả năng thích ứng của các giá trị văn hóa truyền thống khi được đặt đúng bối cảnh. Rối nước vốn không dễ tiếp cận với giới trẻ do hình thức biểu diễn cố định. Thông qua các sản phẩm trực quan, sự kiện “Mở Rối nối dòng” đã giúp nhân vật dân gian bước ra khỏi sân khấu, và trở thành yếu tố hiện hữu trong đời sống hằng ngày.

Còn ở góc độ truyền thông, “Gỡ Rối” cũng cho thấy khả năng kết nối giữa văn hóa dân gian và ngôn ngữ thị giác của thế hệ mới, một hướng đi đang được nhiều dự án độc lập theo đuổi trong vài năm trở lại đây.

Có thể thấy, sự trở lại của Tễu không phải là nỗ lực hiện đại hóa truyền thống một cách gượng ép, mà là cách kể lại câu chuyện quen thuộc bằng hình thức gần gũi với công chúng trẻ. Dù bước vào môi trường mới, nhân vật vẫn giữ nguyên đặc trưng là tiếng cười, sự nghịch ngợm và tinh thần lạc quan.

Trong bối cảnh văn hóa truyền thống đứng trước nguy cơ bị lãng quên, sự ra đời của bộ sưu tập “Gỡ Rối” cho thấy một tín hiệu đáng mừng về truyền tải văn hóa. Bằng việc kết hợp giá trị xưa với cách thể hiện mới, từ đó mỗi nhân vật dân gian có thể tiếp tục sống trong đời sống của thế hệ hôm nay.