Kế hoạch của Ai Cập về Gaza

Tại cuộc gặp cấp cao bất thường của Liên đoàn Ả Rập diễn ra vào ngày 4/3 vừa qua ở Cairo, các quốc gia thành viên đã nhất trí thông qua đề xuất của Ai Cập về kế hoạch tái thiết Dải Gaza.

Liên Hợp Quốc và EU đều ủng hộ đề xuất này. Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Gutteres tham dự cuộc gặp và bày tỏ sự ủng hộ tuyệt đối dành cho những nỗ lực theo định hướng đề xuất của Ai Cập. Chủ tịch Hội đồng EU Antonio Costa cũng hoan nghênh đề xuất trên.

Chính quyền mới ở Mỹ cũng bày tỏ thái độ hoan nghênh kết quả của cuộc gặp cấp cao bất thường các nước thành viên Liên đoàn Ả Rập nhưng nêu yêu cầu là Hamas không còn được tiếp tục quản lý, kiểm soát Dải Gaza.

Đồng thời bảo lưu ý tưởng di hết người dân Palestine ra khỏi Gaza và đặt vùng lãnh thổ này dưới sự quản lý, kiểm soát trực tiếp của Mỹ. Israel phản đối vì cho rằng diễn biến và kết quả của sự kiện ở Cairo không phản ánh đúng thực tế đã thay đổi cơ bản ở Gaza.

Chỉ qua những biểu hiện thái độ trên đây thôi cũng đã đủ để thấy đề xuất của Ai Cập về Dải Gaza sẽ nhận được sự hậu thuẫn sâu rộng của cộng đồng quốc tế. Nhưng việc hiện thực hóa nó sẽ rất khó khăn, không biết đến khi nào mới có thể thành công và thậm chí còn có thể không được thực thi.

Lý do là Mỹ và Israel sẽ không để cho kế hoạch này được thực hiện. Mỹ không ngăn cản nhưng không mặn mà trong khi Israel sẽ cản phá với sự dung chấp và thậm chí cả hậu thuẫn ngầm của Mỹ ở đằng sau.

Từ giác độ lợi ích, sự quan ngại của Mỹ và Israel thì yêu cầu, đòi hỏi của họ về việc Hamas không được quản lý, kiểm soát Gaza không có gì là khó hiểu. Ai Cập đã lưu ý đến thực tế này nên đã không đả động đến bất cứ vai trò gì của Hamas trong đề xuất.

Mỹ và Israel không thích đề xuất của Ai Cập vì cả trên danh nghĩa lẫn trong thực chất, kế hoạch của Ai Cập, được cho là “phản đề xuất” đáng gờm nhất đối với ý tưởng của ông Trump, đồng thời lại còn có tính khả thi cao hơn rất nhiều. Nó ẩn chứa sự thể hiện quan điểm, thái độ của các nước Ả Rập bác bỏ ý tưởng của ông Trump về tương lai của Dải Gaza.

Kế hoạch cho Dải Gaza mà Ai Cập đề xuất bao gồm nhiều giai đoạn liên quan đến công việc dọn dẹp đổ nát sau chiến tranh, xây dựng nhà ở cho gần 3 triệu người Palestine; xây dựng mạng lưới cơ sở hạ tầng kỹ thuật, bệnh viện, trường học, sân bay. Ngoài ra, Ai Cập chủ định trong kế hoạch này đặt Dải Gaza dưới dự quản lý của một cơ quan độc lập của người Palestine.

Những điều này hàm ý người Palestine không bị đẩy ra khỏi Gaza và vùng đất này không bị đặt dưới sự kiểm soát, quản lý trực tiếp của Mỹ hay của ai đó bên ngoài khác. Kế hoạch này không đề cập nhưng cũng không loại trừ rõ ràng sự trở lại của Hamas.

Theo Ai Cập, các nước Ả Rập cần khoảng 53 tỷ USD để thực hiện kế hoạch này và chỗ dựa chính là những nước giàu trong khu vực Trung Đông, Bắc Phi và vùng Vịnh. Xem ra, Ai Cập và các quốc gia Ả Rập đã liệu tính rằng Mỹ sẽ không đóng góp hoặc sẽ chỉ đóng góp rất ít vào việc hiện thực hóa kế hoạch kia.

Kế hoạch cho tương lai của Gaza thì như vậy nhưng cơ may để được hiện thực hóa lại rất bất định. Nguyên do đơn giản là cuộc chiến giữa Israel và Hamas đâu đã có được cái kết mở đường cho thời kỳ tái thiết.