Viettel AI Race: Từ đường đua thuật toán đến chiến lược nhân lực AI

Sau hơn 2 tháng phát động và triển khai, Viettel AI Race 2025 – cuộc thi ứng dụng trí tuệ nhân tạo để giải quyết các bài toán viễn thông, logistics, xử lý dữ liệu do Tập đoàn Công nghiệp – Viễn thông Quân đội (Viettel) tổ chức – đã thu hút 1.285 thí sinh với 666 đội thi trong và ngoài nước.

Đây là những con số ấn tượng với một cuộc thi chuyên sâu về công nghệ tại Việt Nam, cho thấy sức hút mạnh mẽ của mảng AI tại Viettel nói riêng và thương hiệu Viettel nói chung. Cuộc thi đã tạo nên một cộng đồng công nghệ trẻ – từ sinh viên các trường đại học danh tiếng, nghiên cứu sinh tại châu Âu đến các kỹ sư đang trực tiếp phát triển giải pháp AI trong doanh nghiệp – cùng nhau khám phá và làm chủ công nghệ.

Cơ hội để bứt phá

Phát biểu tại lễ trao giải diễn ra đầu tháng 12 tại Viettel, Thượng tá Nguyễn Đạt – Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Công nghiệp – Viễn thông Quân đội (Viettel), nhấn mạnh trí tuệ nhân tạo vừa là cơ hội lớn để bứt phá và tìm kiếm lợi thế cạnh tranh, vừa là thách thức lớn với các doanh nghiệp và với Việt Nam nói chung nếu bị “bỏ lại phía sau” về công nghệ.

“Nhìn vào các kỹ sư trẻ tại Viettel AI Race, tôi thấy một thế hệ nhân lực của đất nước tự tin hơn, trưởng thành hơn và sẵn sàng bước vào những điều mới, và Viettel sẽ luôn đồng hành cùng những ước mơ của các bạn”, đại diện Viettel cho biết.

Ba đề thi của Viettel AI Race 2025, xuất phát từ nhu cầu nghiên cứu và ứng dụng thực tế tại các Tổng công ty thành viên thuộc Tập đoàn, là cơ hội hiếm có để các kỹ sư AI tiếp cận những dữ liệu thực, bài toán thực và hạ tầng viễn thông, logistics của một doanh nghiệp quy mô lớn để thử sức các giải pháp của mình.

Bài toán giảm tiêu thụ năng lượng trong mạng 5G chạm đến một trong những thách thức lớn nhất của ngành viễn thông: làm sao dung hòa giữa chất lượng kết nối, chi phí vận hành và mục tiêu phát triển bền vững. Bài toán hệ thống hóa khối lượng lớn văn bản kỹ thuật đặt ra yêu cầu xử lý ngôn ngữ tự nhiên trên dữ liệu không chuẩn hóa, phức tạp hơn nhiều so với các bộ dữ liệu học thuật thông thường. Còn bài toán xác định vị trí kiện hàng nhanh và chính xác là một trong những ứng dụng hữu ích nhất của thị giác máy tính, giúp tăng hiệu suất và giảm chi phí vận hành trong môi trường logistics quy mô lớn.

Việc lựa chọn ba đề bài này thể hiện rõ triết lý của Viettel: AI không chỉ để trình diễn, mà phải giải quyết những điểm nghẽn thật trong sản xuất, vận hành và quản trị kinh doanh. Những đội thi lọt vào Top 6 chung kết vì thế không chỉ giỏi về thuật toán, mà còn phải hiểu bài toán, đọc được “ngôn ngữ” của dữ liệu thực và biết cân bằng giữa độ chính xác, tốc độ, chi phí và tính khả thi khi triển khai.

Những tài năng AI lộ diện

PGS.TS Đỗ Phan Thuận, Giảng viên Cao cấp bộ môn Khoa học Máy tính, Viện Công nghệ thông tin và truyền thông, trường ĐHBKHN - đồng thời là Cố vấn chuyên môn của cuộc thi - chia sẻ: “Các nhóm chung kết thể hiện năng lực kỹ thuật, tư duy giải quyêt vấn đề và khả năng làm việc nhóm rất tốt, và là những kỹ sư có tiềm năng trở thành người dẫn đầu các dự án trí tuệ nhân tạo trong tương lai”.

Sau vòng thi chung kết đầy căng thẳng, đội Viper giành ngôi Quán quân với lời giải nổi bật cho bài toán tối ưu tiêu thụ năng lượng mạng 5G. Ba thành viên – Lê Bá Trường Giang, Trần Mạnh Cường và Lê Trung Kiên – đến từ ba miền Bắc – Trung – Nam, có nền tảng học tập đa dạng từ Bách khoa Hà Nội đến Đại học Công nghệ Liên bang Nga. Họ bắt đầu cuộc thi khá muộn, chỉ thực sự “chạy đua” khi vòng Online bước sang giai đoạn 3, nhưng lại bứt phá mạnh mẽ nhờ khả năng tập trung cao độ và phối hợp nhịp nhàng. Suốt tuần nước rút, cả đội thường xuyên làm việc đến 1–2 giờ sáng để tinh chỉnh mô hình, thử nghiệm nhiều cấu hình khác nhau trước khi chốt phương án tối ưu. Với họ, chiến thắng không chỉ là chiếc cúp, mà là minh chứng rằng những gì đang làm trong công việc hàng ngày có thể đứng vững trước chuẩn mực cạnh tranh của cộng đồng AI rộng lớn hơn.

Bên cạnh Viper, những câu chuyện của năm đội còn lại cũng cho thấy bức tranh đa dạng về thế hệ kỹ sư AI mới. Spark là hình ảnh của tinh thần “không gì là không thể” - dù độ khó của đề thi yêu cầu các thành viên phải dành nhiều thời gian nghiên cứu, cùng với áp lực khi vẫn phải cân bằng thời gian làm việc, học tập, nhưng cả đội vẫn luôn cố gắng hết mình để chạy đua vào top 6.

Đội thi MsHuongs_Students mang đến màu sắc học thuật rõ nét với ba sinh viên Phòng Lab Xử lý Ngôn ngữ Tự nhiên (BK.AI), nối dài cầu nối giữa nghiên cứu tại trường và ứng dụng trong doanh nghiệp. Đội thi UET là minh chứng cho sức bật của các nhóm nghiên cứu trẻ: một học viên cao học, hai sinh viên năm cuối, nhưng đã xây dựng được pipeline bài bản, nghiêm túc và hiệu quả. Train4Ever kể câu chuyện về sự bền bỉ đúng như tên gọi – ba thành viên ở hai múi giờ Việt Nam – Pháp, vẫn đều đặn “train xuyên đêm” để duy trì phong độ qua từng vòng thi. Trong khi đó, OpenCubee_TriRL lại là đại diện tiêu biểu cho thế hệ sinh viên: còn rất trẻ về tuổi đời và kinh nghiệm, nhưng đầy khát vọng, gắn kết với nhau qua tình yêu dành cho các bài toán học tăng cường và nền tảng toán học vững chắc.

Một trong những cố vấn đồng hành, TS. Trần Tiến Công - Trưởng Bộ môn Học máy, Khoa Trí tuệ nhân tạo, Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông - nhận xét: “Với định hướng của Đảng và Nhà nước, trí tuệ nhân tạo đã trở thành một phần tất yếu trong công cuộc phát triển của Việt Nam. Chúng ta rất mong muốn đào tạo được những nhân tài về trí tuệ nhân tạo trong tương lai gần. Và cuộc thi này chính là ‘cái nôi’ để ươm mầm những tài năng đó”.

Tiếng vang của mùa giải đầu tiên vì thế không chỉ nằm ở con số 666 đội thi hay những giải thưởng được trao. Giá trị lớn nhất là niềm tin rằng Việt Nam đang sở hữu một thế hệ kỹ sư AI đủ khả năng, đủ khát vọng để theo đuổi những bài toán có đòi hỏi cao về mặt kỹ thuật. Đại diện ban tổ chức cuộc thi cho biết sẽ tiếp tục thiết kế các chương trình thực tập, nghiên cứu chung, dự án thử nghiệm và lộ trình nghề nghiệp để đồng hành cùng các tài năng trẻ trong các ngành công nghệ chiến lược của quốc gia.