Chậm trả nợ, tài sản thế chấp có thể bị thu giữ nhanh hơn

Trong tờ trình đề nghị xây dựng luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng (TCTD), Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đề xuất luật hóa một số nội dung của Nghị quyết 42/2017/QH14 về xử lý nợ xấu.

Một trong những thay đổi quan trọng là cho phép ngân hàng thu giữ tài sản bảo đảm nhanh hơn, nhằm tháo gỡ vướng mắc trong xử lý nợ xấu.

VAMC: Không có quyền thu giữ tài sản bảo đảm gây khó khăn lớn

Theo Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC), từ ngày 31.12.2023, khi Nghị quyết 42/2017/QH14 hết hiệu lực, các quy định về quyền thu giữ TSBĐ không còn hiệu lực. Luật Các TCTD 2024 cũng không luật hóa nội dung này, khiến ngân hàng và tổ chức xử lý nợ không thể chủ động thu giữ tài sản thế chấp khi khách hàng không hợp tác.

Thực tế, hiện nay, các tổ chức tín dụng (TCTD) và VAMC muốn thu hồi tài sản bảo đảm buộc phải khởi kiện ra tòa theo Điều 301 Bộ luật Dân sự 2015. Tuy nhiên, quá trình kiện tụng kéo dài, gây quá tải cho hệ thống tố tụng và tạo tâm lý chây ỳ, bất hợp tác từ phía người vay. Ngoài ra, chi phí tố tụng cao bao gồm án phí, phí thuê luật sư, phí thi hành án khiến việc xử lý tài sản qua tòa án trở nên khó khăn hơn.

VAMC nhận định, việc không có quyền thu giữ tài sản bảo đảm đã gây khó khăn nghiêm trọng trong công tác thu hồi nợ của ngân hàng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng xử lý nợ xấu, mà còn khiến dòng vốn của ngân hàng bị ứ đọng, hạn chế khả năng cho vay mới. Điều này gián tiếp làm doanh nghiệp và người dân khó tiếp cận vốn hơn, đồng thời tăng rủi ro cho hệ thống tài chính.

NHNN đề xuất luật hóa quyền thu giữ tài sản bảo đảm

Theo NHNN, việc luật hóa quyền thu giữ tài sản bảo đảm sẽ giúp ngân hàng xử lý nợ xấu nhanh hơn, thay vì phải khởi kiện và chờ thi hành án như hiện nay.

Dự thảo đề xuất bổ sung quy định về quyền thu giữ tài sản bảo đảm nếu trong hợp đồng tín dụng có thỏa thuận rõ ràng. Điều này giúp giảm thời gian xử lý nợ xấu, hạn chế tranh chấp kéo dài, từ đó tăng khả năng thu hồi vốn, hỗ trợ ngân hàng hạ lãi suất cho vay.

NHNN cho rằng, hiện tại quá trình kiện tụng mất nhiều năm, khiến ngân hàng phải trích lập dự phòng rủi ro, không thể thu hồi vốn kịp thời. Điều này không chỉ làm gia tăng chi phí tài chính, mà còn ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận tín dụng của doanh nghiệp và người dân.

Ngoài ra, NHNN nhấn mạnh việc thu giữ tài sản sẽ không được thực hiện tùy tiện, mà phải tuân thủ chặt chẽ các điều kiện pháp lý như thông báo trước, công khai thông tin và không vi phạm quyền lợi hợp pháp của bên vay.

Dự thảo sửa đổi lần này là bước đi quan trọng trong việc tạo hành lang pháp lý minh bạch, giúp ngân hàng có công cụ xử lý nợ xấu hiệu quả hơn, đồng thời tạo điều kiện để doanh nghiệp và người dân tiếp cận tín dụng dễ dàng hơn, hạn chế tín dụng đen.

Hiện đề xuất này vẫn đang trong quá trình lấy ý kiến và cần được xem xét trước khi chính thức được đưa vào luật.