Hành trình nâng cao dân trí ở xã biên giới Thanh Nưa

Khi học trở thành nếp sống

Thực hiện mục tiêu phát triển con người vùng đồng bào dân tộc thiểu số, cấp ủy, chính quyền xã Thanh Nưa xác định nâng cao dân trí là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, được triển khai thường xuyên, gắn với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” và chương trình xây dựng nông thôn mới.

Xã có hơn 29 nghìn dân thuộc 6 dân tộc cùng sinh sống, địa bàn rộng với 73 thôn bản, nhiều bản vùng biên còn gặp khó khăn về điều kiện học tập. Nhận thức rõ điều đó, Đảng ủy, UBND xã chỉ đạo ngành giáo dục phối hợp các tổ chức chính trị - xã hội (cũ) như Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên, Hội Nông dân… đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân học tập, coi việc học là con đường thoát nghèo và phát triển bền vững.

Bên cạnh việc mở rộng các lớp phổ cập, hệ thống truyền thanh cơ sở, đội ngũ tuyên truyền viên, già làng, trưởng bản được phát huy vai trò “cầu nối” đưa chủ trương, chính sách đến từng hộ dân. Các phong trào “Dân vận khéo”, “Gia đình học tập”, “Dòng họ học tập” lan tỏa mạnh mẽ, khuyến khích người lớn tuổi cùng con cháu đến lớp.

Bà Lò Thị Thơm, người Thái ở xã Thanh Nưa, xúc động nói: “Ngày trước, người trong bản không biết chữ, cứ phải nhờ người khác đọc hộ thông tin trong giấy tờ. Giờ con cháu được học, tự viết, tự đọc, tự tính toán, thấy cái chữ quý lắm. Cái bụng cũng mở ra, biết làm ăn hơn, sống vui hơn.”

Nhờ sự đồng thuận của người dân, việc học ở Thanh Nưa giờ đã trở thành nếp sống. Nhiều thôn, bản duy trì lớp học buổi tối, mời giáo viên hướng dẫn kỹ năng đọc, viết, tính toán, qua đó giúp bà con tự tin hơn trong giao tiếp, sản xuất và sinh hoạt cộng đồng.

Từ lớp học đến cuộc đời

Thanh Nưa đã hoàn thành 100% chỉ tiêu phổ cập giáo dục các cấp, duy trì chất lượng dạy học ổn định, bảo đảm mọi người dân đều có cơ hội học tập. Hiện toàn xã có 16 trường học với 5.274 học sinh; 100% trường đạt chuẩn quốc gia, trong đó 7 trường đạt chuẩn mức độ 2. Hệ thống phòng học, phòng công vụ, khu nội trú được kiên cố hóa đạt trên 91%; cơ sở vật chất được đầu tư, sửa chữa bằng nguồn ngân sách và xã hội hóa hơn 8 tỷ đồng.

Nhờ sự quan tâm ấy, tỷ lệ học sinh hoàn thành chương trình tiểu học và tốt nghiệp THCS đạt trên 99%, THPT đạt trên 99,5%. Công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên theo chương trình giáo dục phổ thông 2018 và Luật Giáo dục 2019 được triển khai nghiêm túc, bảo đảm chất lượng giảng dạy phù hợp thực tiễn vùng cao. Đội ngũ nhà giáo không chỉ dạy kiến thức mà còn “gieo khát vọng học” trong từng lớp học vùng biên.

Anh Mùa A Ký, người dân địa phương, chia sẻ bằng nụ cười hiền: “Mình trước không biết chữ, chỉ đi nương. Giờ biết đọc, biết viết, đi chợ không sợ bị lừa, còn chỉ con làm bài. Con trai mình nói sau này muốn làm thầy giáo. Mình nghe thấy vui lắm, cái chữ làm cho nhà mình sáng hơn.”

Những câu chuyện như của anh Ký, bà Thơm đang dần trở nên quen thuộc. Học không chỉ để biết chữ, mà còn để đổi thay cuộc sống, để thế hệ trẻ có tương lai rộng mở hơn cha mẹ mình.

Công tác thông tin, tuyên truyền, phát thanh được đổi mới, tăng thời lượng và chất lượng nội dung giáo dục. Mạng lưới truyền thanh phủ 99% thôn bản; 98% hộ có internet cáp quang; 90% người dân sử dụng điện thoại thông minh. Đây là nền tảng quan trọng để Thanh Nưa mở rộng học tập trực tuyến, tiến tới xây dựng “xã học tập”, “công dân số”, góp phần thu hẹp khoảng cách giữa miền núi và miền xuôi.

Tri thức lan tỏa từ mỗi bản làng

Song song với đầu tư cơ sở vật chất, chính quyền xã huy động các nguồn lực xã hội hóa để hỗ trợ người học. Nhiều chương trình vận động quyên góp sách vở, đồ dùng học tập, tài liệu tham khảo được triển khai, giúp học sinh vùng sâu, vùng xa có điều kiện thuận lợi hơn.

Các đoàn thể (cũ) như Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên tích cực gắn việc học với hoạt động sản xuất, khởi nghiệp, chuyển giao khoa học kỹ thuật. Các lớp học cộng đồng không chỉ trang bị kiến thức văn hóa cơ bản mà còn hướng dẫn kỹ năng thực hành nông nghiệp, chăn nuôi, buôn bán nhỏ, giúp người dân tự tin hơn trong phát triển kinh tế hộ.

Đặc biệt, đội ngũ giáo viên vùng biên là lực lượng nòng cốt trong lan tỏa tri thức. Nhiều thầy cô tình nguyện xuống bản, “cầm tay chỉ chữ”, kiên trì hướng dẫn từng con chữ, con số. Khi một người biết đọc, biết viết, họ trở thành hạt nhân vận động người thân, hàng xóm cùng học. Nhờ đó, tinh thần ham học hỏi lan tỏa rộng khắp, góp phần củng cố khối đoàn kết, nâng cao ý thức cộng đồng.

Đến nay, xã Thanh Nưa duy trì đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, chuẩn phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3, phổ cập giáo dục THCS mức độ 3 (cao hơn 1 mức so với tháng 5 năm 2020), xóa mù chữ mức độ 2; tỷ lệ học sinh bỏ học giảm rõ rệt; phong trào “học tập suốt đời” ngày càng sâu rộng. Trình độ dân trí nâng lên, tạo nền tảng vững chắc cho phát triển kinh tế - xã hội, ổn định an ninh vùng biên giới.

Mở đường cho tương lai

Bước vào nhiệm kỳ 2025–2030, Đảng bộ xã Thanh Nưa đặt mục tiêu xây dựng “xã hội học tập toàn diện”, gắn giáo dục với chuyển đổi số và phát triển nông thôn mới. Đến năm 2030, 100% người dân được tiếp cận thông tin qua internet, 100% thôn bản có thiết chế văn hóa.

Để đạt được mục tiêu đó, xã sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp: xây dựng cơ sở dữ liệu phục vụ giáo dục cộng đồng, ứng dụng công nghệ trong dạy – học linh hoạt; bồi dưỡng, tập huấn giáo viên, cán bộ thôn bản; mở các lớp học nghề ngắn hạn, tạo cơ hội học tập suốt đời cho người dân ở mọi lứa tuổi.

Cùng với đó, chính quyền chú trọng tuyên truyền, nhân rộng mô hình “Gia đình học tập”, “Dòng họ học tập”, khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân đồng hành trong công tác khuyến học, khuyến tài. Sự chung tay của toàn xã hội sẽ là động lực để Thanh Nưa từng bước nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng hình ảnh vùng biên giàu tri thức, bền vững về văn hóa và kinh tế.

Bằng tinh thần đoàn kết, sự đồng lòng của người dân và tâm huyết của đội ngũ giáo viên vùng cao, Thanh Nưa đang viết tiếp hành trình phát triển bằng tri thức, nơi ánh sáng học tập thắp lên hy vọng và tương lai cho từng bản làng nơi biên giới.