Khát vọng xóa mù con chữ ở vùng cao Huổi Chát

Đi học để biết viết tên mình

Ánh điện ở Điểm trường Huổi Chát, Trường PTDTBT Tiểu học Nậm Manh, xã Nậm Hàng (trước thuộc xã Nậm Manh) những ngày đầu thu vẫn được thắp sáng. Ở đó, những người đàn ông, phụ nữ dân tộc Mông ở nhiều độ tuổi khác nhau đang kiên trì tập viết từng con chữ. Đó là hình ảnh đẹp trong hành trình xóa mù con chữ, một nỗ lực đáng quý để thắp sáng tri thức giữa đại ngàn Tây Bắc.

Huổi Chát phần lớn là đồng bào dân tộc Mông sinh sống. Cuộc sống khó khăn, đường sá cách trở khiến nhiều người lớn tuổi trước đây và cả những người mới hơn 20, 30 tuổi chưa từng được đến trường. Không ít người đến nay vẫn chưa biết đọc, biết viết tiếng phổ thông, gây trở ngại lớn trong sinh hoạt và sản xuất.

Từ nhu cầu đó, chương trình xóa mù chữ cho người dân được triển khai với sự phối hợp giữa chính quyền địa phương xã Nậm Hàng, nhà trường và các thầy cô giáo cắm bản. Nhiều lớp học buổi tối được mở ngay tại nhà văn hóa bản, tại điểm trường. Giáo viên vừa là người dạy, vừa là người vận động, động viên bà con đi học.

Trong danh sách học viên lớp xóa mù chữ mà thầy Mào Văn Quân, giáo viên điểm trường Huổi Chát chia sẻ có 14 học viên, trong đó chỉ có duy nhất một học viên nam.

Thầy Quân chia sẻ: “Các học viên đa phần đều lớn tuổi. Nhiều người chỉ biết sáng đi rừng làm rẫy, tối về nhà cơm nước. Khi được vận động theo học xóa mù chữ, có người còn ái ngại. Nhưng cũng có người tình nguyện tham gia lớp học vì muốn biết chữ, vì muốn tự tay viết lên tên mình và giao tiếp với xã hội”.

Đó là câu chuyện của bà Chá Thị Đía, 48 tuổi, bản Huổi Chát 2, học viên cao tuổi nhất lớp xóa mù của thầy Quân. Chồng bà mất sớm, con gái đi lấy chồng xa, bản thân thường xuyên ốm đau nên ở viện nhiều hơn ở nhà. Nhưng cứ ngày nào được ra viện, đúng lúc lớp học sáng đèn là bà Đía lại cầm sách vở tới lớp, học chữ.

Bà Đía chia sẻ: “Trước đây, đi họp thôn, người ta đọc thông báo, mình chẳng hiểu. Cũng không ký được tên khi làm giấy tờ. Nay được học chữ, tôi vui lắm. Viết được tên mình là thấy tự tin rồi”.

Vợ chồng Sùng A Páo và Sình Thị Kía đang cùng học lớp xóa mù. Anh Páo năm nay mới 36 tuổi. Vì nhà nhiều anh em nên từ nhỏ anh Páo chưa từng được tới lớp, đến trường và biết mặt con chữ.

“Mình đến lớp để học chữ, rồi có thể biết đọc, biết viết. Mình cho cả vợ đi học, biết chữ rồi có thể dạy con. Ra chợ mua bán có thể biết đọc, tính toán và giao tiếp với mọi người” – Anh Páo chia sẻ.

Ánh sáng tri thức và kỳ vọng đổi thay

Xóa mù chữ ở vùng cao không chỉ là dạy chữ, dạy số, mà còn là mở ra cơ hội đổi đời. Khi biết chữ, bà con có thể tự đọc hướng dẫn trồng trọt, ghi chép chi tiêu, làm hồ sơ vay vốn, hay đơn giản là ký tên vào giấy tờ thay vì điểm chỉ.

Thầy Mào Văn Quân, giáo viên điểm trường Huổi Chát chia sẻ: “Nhiều người đi làm nương từ sớm, tối mới về. Thấy bà con ham học, mình càng có động lực bám bản, bám lớp.”

Cũng theo thầy Quân, công tác xóa mù chữ ở đây vẫn còn gặp khó. Sau khi kết thúc giờ học chính khóa cho các em nhỏ, các thầy cô phải tranh thủ cơm nước từ sớm để có thể đứng lớp vào buổi tối. Nhiều lúc bà con bận việc, thầy phải sắp lịch cá nhân để đến lớp. Tất cả chỉ với mong muốn bà con biết chữ, rồi tương lai bớt khổ.

“Lịch học của học viên từ thứ 2 đến thứ 6, nhưng tuần này đang vào mùa gặt, tất cả học viên xin nghỉ thứ 6, lớp học tạm nghỉ học. Chúng tôi sẽ học bù vào chủ nhật tuần tới” – thầy Quân thông tin.

Ông Quách Tất Hưởng, Chủ tịch UBND xã Nậm Hàng chia sẻ: “Chúng tôi xác định, xóa mù chữ là nhiệm vụ quan trọng để nâng cao dân trí, giúp bà con tiếp cận các chính sách, chương trình giảm nghèo. Chính quyền xã đang phối hợp với các nhà trường, thôn bản và giáo viên cắm bản để duy trì và mở thêm lớp xóa mù mới tại các bản xa”.

Dù đã đạt nhiều kết quả tích cực, công tác xóa mù chữ ở Nậm Hàng nói chung và Huổi Chát nói riêng vẫn còn không ít thách thức: địa bàn rộng, dân cư thưa, giáo viên thiếu, kinh phí hạn chế.

Do đó, ngoài nỗ lực của chính quyền địa phương, rất cần sự chung tay của toàn xã hội – từ các tổ chức đoàn thể, tình nguyện viên, đến các chương trình hỗ trợ giáo dục vùng cao. Sự giúp đỡ ấy không chỉ là vài quyển vở, cây bút, mà còn là niềm tin, là động lực để người dân nơi đây tiếp tục bước đi trên hành trình đi tìm con chữ.

Trên vùng đất từng nghèo khó ấy, mỗi con chữ giờ đã trở thành hạt mầm hy vọng. Tiếng ê a giữa núi rừng Huổi Chát ngày đầu giờ đã được thay thế bởi những vần thơ, câu văn ngắn. Đó không chỉ là âm thanh của lớp học xóa mù, mà là bản nhạc của khát vọng đổi thay – của những con người quyết tâm vươn lên, làm chủ tri thức, làm chủ cuộc sống.