Trình Quốc hội 3 dự án luật liên quan đến giáo dục và đào tạo vào sáng 22/10

Theo đó, 3 dự án gồm: Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) . Sau đó, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội trình bày Báo cáo thẩm tra về 3 dự án luật này.

Chiều cùng ngày, Quốc hội thảo luận ở Tổ về: Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục; Dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi); Dự án Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi).

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục được xây dựng nhằm thể chế hóa đầy đủ, kịp thời các chủ trương, đường lối của Đảng; cụ thể hóa các nghị quyết, kết luận, chỉ thị có liên quan đến phát triển giáo dục trong bối cảnh mới; khắc phục những bất cập, điểm nghẽn của Luật Giáo dục hiện hành; tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý cho việc xây dựng nền giáo dục Việt Nam mở, thực học, thực nghiệp, dạy tốt, học tốt, quản lý tốt.

Các nội dung sửa đổi, bổ sung tập trung vào phân cấp thẩm quyền; bổ sung trung học nghề vào hệ thống giáo dục quốc dân; làm rõ khái niệm văn bằng, chứng chỉ trong hệ thống giáo dục quốc dân; bỏ quy định cấp bằng tốt nghiệp THCS, thay bằng việc hiệu trưởng xác nhận hoàn thành chương trình học.

Ngoài ra, Dự thảo cũng làm rõ quy định về chứng chỉ trong hệ thống giáo dục quốc dân. Một số ngành đào tạo chuyên sâu, đặc thù, dự thảo Luật cho phép quy định văn bằng trình độ tương đương, bảo đảm phù hợp với yêu cầu thực tiễn và đặc thù quản lý chuyên ngành; sửa đổi Điều 32 theo hướng quy định Nhà nước cung cấp một bộ sách giáo khoa sử dụng thống nhất trong phạm vi toàn quốc.

Đồng thời, Chính phủ quy định việc miễn phí sách giáo khoa cho học sinh; thực hiện các giải pháp xã hội hóa phù hợp về sách giáo khoa, bảo đảm tính bền vững và đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục, bảo đảm phù hợp với chủ trương của Đảng và Nhà nước.

Dự án Luật Giáo dục đại học (sửa đổi) tháo gỡ những điểm nghẽn tồn tại trong nhiều năm. Việc sửa đổi Luật Giáo dục đại học là cần thiết nhằm thể chế hóa kịp thời chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về đột phá, phát triển giáo dục và đào tạo, nâng cao chất lượng đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước thời kỳ đổi mới vươn mình và hội nhập quốc tế.

Dự thảo Luật đã thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục đại học với nhiều chính sách đột phá, tháo gỡ những điểm nghẽn tồn tại trong nhiều năm. Những nội dung chính được sửa đổi bao gồm:

Thứ nhất, mở rộng phạm vi, đối tượng áp dụng nhằm bao quát đầy đủ, điều chỉnh thống nhất các đối tượng tham gia hoạt động giáo dục đại học, góp phần tăng hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về lĩnh vực.

Thứ hai, đổi mới quản trị đại học theo hướng tinh gọn bộ máy, giảm tính hình thức và thủ tục hành chính; chuyển đổi tư duy từ kiểm soát đầu vào sang quản lý theo chuẩn và giám sát quy trình, tăng tính tự chủ và linh hoạt cho cơ sở giáo dục đại học trong thực hiện nhiệm vụ đào tạo, nghiên cứu khoa học đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động.

Thứ ba, thể chế hóa kịp thời tinh thần nghị quyết của Đảng về phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo với việc nâng tầm vai trò của cơ sở giáo dục đại học trong cung cấp, phát triển nguồn nhân lực khoa học công nghệ, tạo cơ sở pháp lý cho việc thúc đẩy thương mại hóa kết quả nghiên cứu, đổi mới sáng tạo.

Thứ tư, đổi mới cơ chế tài chính cho giáo dục đại học; xác định vai trò chủ đạo của ngân sách nhà nước và vai trò, trách nhiệm của Nhà nước trong đầu tư cho giáo dục đại học.

Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) gồm 9 chương, 42 điều (tăng 1 chương và giảm 37 điều so với Luật hiện hành) với nhiều điểm mới:

Thứ nhất, mở rộng phạm vi, đối tượng và cơ cấu hệ thống: bổ sung rõ hơn các hoạt động quản lý nhà nước, quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân tham gia giáo dục nghề nghiệp, bổ sung nhiều khái niệm mới như “cơ sở dữ liệu giáo dục nghề nghiệp”, “trường trung học nghề” để cụ thể hóa nội dung và đối tượng áp dụng.

Về cơ cấu hệ thống, một điểm mới quan trọng là Dự thảo bổ sung bậc trung học nghề tích hợp kiến thức phổ thông với dạy nghề. Cơ sở giáo dục đại học cũng được phép tham gia đào tạo một số ngành nghề đặc thù.

Thứ hai, thay đổi cơ quan quản lý nhà nước: điều chỉnh trách nhiệm thống nhất quản lý giáo dục nghề nghiệp từ Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội trước kia sang Bộ Giáo dục và Đào tạo.

Thứ ba, nâng cao tính chuẩn hóa và bảo đảm chất lượng.

Thứ tư, phân định rõ vai trò, quyền, trách nhiệm của doanh nghiệp, nhà giáo và người học.

Thứ năm, bổ sung chính sách tài chính, hợp tác và đầu tư.

Thứ sáu, quy định lộ trình chuyển tiếp cụ thể: Quy định rõ điều khoản chuyển tiếp, trong đó có lộ trình đến hết 1/7/2030 các cơ sở giáo dục nghề nghiệp mới được tuyển sinh trung cấp đối với học sinh tốt nghiệp THCS (trừ ngành sức khỏe).