NASA phát hiện nguyên nhân tiểu hành tinh "lão hóa" sớm
Sứ mệnh OSIRIS-REx của NASA phát hiện ra rằng quá trình tái tạo bề mặt trên nhiều tiểu hành tinh nhanh hơn so với trên Trái đất.
Tiểu hành tinh Bennu. Ảnh: NASA
Kết quả này dựa trên phân tích vết nứt đá trên tiểu hành tinh Bennu trong ảnh do tàu vũ trụ OSIRIS-REx chụp, các nhà nghiên cứu phát hiện ra sức nóng của Mặt trời làm nứt vỡ đá trên tiểu hành tinh Bennu trong 10.000 đến 100.000 năm.
Qua kết quả này, các nhà khoa học có thể dự đoán tốt hơn thời gian đá trên các tiểu hành tinh như Bennu phân mảnh thành các mảnh nhỏ hơn. Một số mảnh có thể phóng ra ngoài không gian trong khi những mảnh khác có thể nằm lại trên bề mặt tiểu hành tinh.
Marco Delbo, nhà khoa học cấp cao tại Đại học Côte d'Azur ở Nice, Pháp - tác giả chính của bài báo được xuất bản vào tháng 6.2022 trên tạp chí Nature Geoscience - cho hay: “Chúng tôi rất bất ngờ khi biết quá trình "lão hóa" và phong hóa trên các tiểu hành tinh diễn ra quá nhanh về mặt địa chất".
Các vết nứt và hướng của các vết nứt trên đá ở tiểu hành tinh Bennu. Ảnh: NASA
Dù lở đất, núi lửa và động đất có thể làm thay đổi đột ngột bề mặt Trái đất nhưng hầu hết những biến đổi diễn ra dần dần. Qua hàng triệu năm, nước, gió và nhiệt độ thay đổi từ từ làm xói mòn đá để tạo ra các bề mặt mới.
Ví dụ, ở Grand Canyon có các lớp đá khác biệt: Những lớp trên cùng có xu hướng là những tảng đá trẻ có niên đại khoảng 270 triệu năm tuổi, và các lớp ở dưới cùng của hẻm núi là lâu đời nhất, khoảng 1,8 tỉ năm tuổi.
Sông Colorado đã mài mòn các các tảng đá ở Grand Canyon trong 5 triệu đến 6 triệu năm, theo Cục Công viên Quốc gia Mỹ.
Sự thay đổi nhiệt độ nhanh chóng trên tiểu hành tinh Bennu tạo ra nội ứng suất làm nứt và vỡ đá tương tự như một chiếc ly thủy tinh lạnh bị vỡ do nước nóng.
Trên tiểu hành tinh Bennu, Mặt trời mọc 4,3 giờ một lần. Tại đường xích đạo của tiểu hành tinh này, nhiệt độ cao nhất vào ban ngày có thể lên tới khoảng 127 độ C và nhiệt độ thấp nhất vào ban đêm giảm mạnh xuống khoảng âm 23 độ C.
Các nhà khoa học OSIRIS-REx đã phát hiện ra những vết nứt trên đá trong hình ảnh từ tàu vũ trụ khảo sát tiểu hành tinh. Tất cả các vết nứt dường như theo cùng một hướng, "một dấu hiệu rõ ràng cho thấy sốc nhiệt giữa ngày và đêm có thể là nguyên nhân", ông Delbo nói.
Chuyên gia Delbo và các cộng sự đã đo chiều dài và góc của hơn 1.500 vết gãy trong ảnh OSIRIS-REx và nhận thấy một số vết nứt có chiều dài ngắn hơn vợt tennis, trong khi một số vết nứt khác dài hơn sân tennis.
Nhóm nhận thấy các vết đứt gãy liên kết hiệu quả theo hướng tây bắc - đông nam cho thấy vết nứt là do Mặt trời gây ra, làm thay đổi cảnh quan của Bennu.
Christophe Matonti, đồng tác giả của bài báo cho hay: “Các vết nứt gãy nhiệt trên Bennu khá giống với những gì chúng ta tìm thấy trên Trái đất và trên sao Hỏa về cách hình thành".
Jason Dworkin, nhà khoa học dự án OSIRIS-REx tại trung tâm bay Goddard của NASA ở Greenbelt, Maryland lưu ý: “Hãy nhớ rằng địa hình của Bennu còn trẻ, nhưng những tảng đá trên tiểu hành tinh hàng tỉ năm tuổi và chứa đựng thông tin giá trị về sự bắt đầu của Hệ Mặt trời".
OSIRIS-REx sẽ đưa một mẫu vật mới của tiểu hành tinh Bennu về Trái đất vào ngày 24.9.2023. “Chúng tôi sẽ có thể tìm hiểu thêm chi tiết về tuổi của bề mặt tiểu hành tinh khi chúng tôi có thể để trực tiếp nghiên cứu mẫu" - ông Dworkin nói.
