Kinh tế Indonesia thiệt hại nặng vì bạo loạn

Những cuộc biểu tình bạo lực diễn ra gần đây tại thủ đô Jakarta đã gây thiệt hại nghiêm trọng cho ngành bán lẻ, với ước tính tổng cộng khoảng 500 tỷ rupiah (tương đương 30 triệu USD) doanh thu bị mất trong giai đoạn từ ngày 28/8 đến 1/9, theo thông tin từ ông Budihardjo Iduansjah, Chủ tịch Hiệp hội Bán lẻ và Thuê mặt bằng Indonesia (Hippindo).

Trao đổi với tờ The Jakarta Post hôm thứ Hai, ông Budihardjo cho biết: “Theo tính toán sơ bộ, chỉ riêng tại Jakarta, thiệt hại về doanh thu trong năm ngày qua đã lên tới khoảng 500 tỷ rupiah. Nguyên nhân chủ yếu là do một số trung tâm thương mại phải đóng cửa hoàn toàn, trong khi những nơi khác rút ngắn thời gian hoạt động”.

Ông cũng nhấn mạnh rằng các cửa hàng thời trang cao cấp và cửa hàng bách hóa chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, với lượng khách giảm mạnh.

Trong khi đó, các siêu thị và đại siêu thị ở khu vực ngoại ô lại ghi nhận doanh thu tăng từ 10 đến 15% so với cuối tuần trước. Ông Budihardjo giải thích:

“Có thể do tâm lý mua sắm tích trữ, các siêu thị, đại siêu thị và cửa hàng tiện lợi tại trung tâm thành phố cũng như các khu thương mại ở ngoại ô như Serpong, Cibubur và Bekasi đã chứng kiến lượng khách tăng đáng kể”.

Hippindo đang tích cực phối hợp với chính quyền Jakarta, lực lượng an ninh và các bên liên quan trong ngành bán lẻ, đồng thời kêu gọi chính phủ nhanh chóng hành động để khôi phục trật tự công cộng, đảm bảo hoạt động kinh doanh được duy trì và củng cố niềm tin cho người tiêu dùng, doanh nghiệp cũng như nhà đầu tư.

Ông Budihardjo nhấn mạnh: “Khi người dân lo sợ không dám ra ngoài, nhà đầu tư chùn bước và những thông tin tiêu cực lan truyền, nhiều người đặt câu hỏi về tình hình ở Indonesia. Điều này gây bất lợi nghiêm trọng. Du khách hủy kế hoạch, nhiều sự kiện triển lãm bị hoãn lại, trong khi đây là những hoạt động thu hút khách quốc tế và góp phần thúc đẩy lưu thông dòng tiền”.

Liên quan đến những hình ảnh lan truyền trên mạng xã hội cho thấy các cửa hàng thời trang cao cấp vắng khách, ông Budihardjo xác nhận rằng một số nhà bán lẻ đã cất giữ các mặt hàng giá trị cao như biện pháp phòng ngừa tiêu chuẩn. Tuy nhiên, ông cho biết hoạt động kinh doanh tại các cửa hàng này đã trở lại bình thường vào thứ Hai.

Không chỉ các trung tâm thương mại, các cuộc biểu tình còn ảnh hưởng đến chợ truyền thống và các doanh nghiệp nhỏ. Các vụ đụng độ gần trụ sở đoàn Cảnh sát Cơ động (Brimob) ở Kwitang đã khiến tiểu thương tại chợ Jatinegara phải đóng quầy sớm vì lo ngại về an toàn.

Các trường học và đại học trên cả nước, đặc biệt tại khu vực Đại Jakarta, đã kéo dài chính sách học trực tuyến sau khi phải cho học sinh, sinh viên về sớm vào tuần trước.

Điều này khiến các căng tin trường học rơi vào cảnh vắng vẻ, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ phụ thuộc vào lượng khách là học sinh, sinh viên.

Bà Ani, một tiểu thương tại căng tin Đại học Indonesia, chia sẻ với The Jakarta Post hôm thứ Ba: “Tác động rõ ràng là rất lớn. Đáng lẽ giờ này tôi đang bán hàng, nhưng giờ phải nghỉ cả tuần vì biểu tình. Tôi sẽ tuân theo chính sách của trường. Khi sinh viên trở lại, tôi sẽ mở cửa hàng”.

Các quán bar và nhà hàng cũng buộc phải hủy bỏ các sự kiện đã lên lịch, thông báo hoãn trên mạng xã hội và hoàn tiền vé vì lo ngại về an ninh.

Một quán bar ở Nam Jakarta, Krapela, đăng tải trên mạng xã hội hôm thứ Bảy: “Trước tình hình hiện tại ở Jakarta, sự kiện Off the Cuff tại Krapela hôm nay sẽ được hoãn lại. Sự an toàn và sức khỏe của mọi người là ưu tiên hàng đầu. Chúng tôi xin chia sẻ với những người bị ảnh hưởng và kêu gọi sự đồng cảm, gắn kết cộng đồng trong thời điểm này”. Krapela đã hoãn ít nhất năm sự kiện.

Thêm vào những khó khăn, TikTok đã tạm ngưng tính năng phát trực tiếp trên toàn quốc vào tối thứ Bảy, cắt đứt một kênh bán hàng quan trọng của nhiều doanh nghiệp nhỏ, vừa và siêu nhỏ, khiến họ mất đi nguồn thu trong khung giờ cao điểm.

Người phát ngôn của TikTok giải thích với CNBC Indonesia hôm thứ Bảy: “Trước tình trạng bạo lực leo thang trong các cuộc biểu tình, chúng tôi đã áp dụng thêm các biện pháp an ninh để đảm bảo TikTok là một không gian an toàn và văn minh".

"Trong đó, chúng tôi tạm ngưng tính năng TikTok LIVE tại Indonesia trong vài ngày tới, đồng thời tiếp tục xóa nội dung vi phạm Nguyên tắc Cộng đồng và theo dõi sát sao tình hình”. Tính năng phát trực tiếp của TikTok đã được khôi phục vào chiều thứ Ba.

Hiệp hội Công nghiệp Doanh nghiệp nhỏ, vừa và siêu nhỏ Indonesia (Akumandiri) cho biết nhiều doanh nghiệp thành viên đã mất tới 90% thu nhập hàng ngày do phải hạn chế hoạt động, cộng thêm sự gián đoạn trong chuỗi cung ứng và dịch vụ chuyển phát, khiến các đơn hàng thương mại điện tử không thể thực hiện.

Bà Hermawati Setyorinny, Chủ tịch Akumandiri, được Beritasatu trích dẫn hôm thứ Hai, cho biết: “Nhiều thành viên của chúng tôi không thể bán hàng, cả trực tiếp lẫn trực tuyến. Ngay cả hoạt động mua sắm trực tiếp trên các nền tảng số cũng bị tạm ngưng, gây ảnh hưởng lớn đến các doanh nghiệp nhỏ phụ thuộc vào các kênh này”.

Bộ trưởng Công trình Công cộng Dody Hanggodo ước tính thiệt hại do hư hỏng cơ sở hạ tầng công cộng trên toàn quốc lên tới gần 900 tỷ rupiah (59 triệu USD), trong đó Đông Java chịu thiệt hại nặng nhất. Con số này bao gồm các thiệt hại về cổng thu phí, bến xe buýt và các tòa nhà hội đồng địa phương bị đốt cháy.

Ông Dody chia sẻ với Antara hôm thứ Ba: “Chúng tôi đang sử dụng quỹ khẩn cấp và ngân sách hiện có để xử lý tình huống. Đây thực sự là tình trạng khẩn cấp đối với Bộ Công trình Công cộng, và chỉ đạo của Tổng thống rất rõ ràng: phải ứng phó ngay lập tức”.

Ông Deni Friawan, nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở Jakarta, nhận định rằng các bất ổn này phản ánh sự thất vọng sâu sắc về kinh tế, xuất phát từ cảm giác bất công, quản trị yếu kém và quản lý tài chính không hiệu quả, dẫn đến sự suy giảm niềm tin vào chính phủ.

Ông Deni phân tích: “Người dân được yêu cầu đóng thuế và chấp nhận các biện pháp thắt lưng buộc bụng, nhưng ngược lại, chính phủ lại chi tiêu lãng phí, mở rộng số lượng bộ ngành, để trống các vị trí trong doanh nghiệp nhà nước, đồng thời tăng lương và phụ cấp cho quan chức và nghị sĩ”.

Những căng thẳng kinh tế, kết hợp với việc tiếp cận hạn chế với việc làm chất lượng và các dịch vụ thiết yếu, đã châm ngòi cho các cuộc biểu tình trên toàn quốc, đặc biệt leo thang sau vụ một tài xế xe ôm bị thiệt mạng trong một cuộc biểu tình.

Ông Deni nhấn mạnh: “Chính phủ cần khôi phục niềm tin tài chính thông qua sự đồng cảm và lãnh đạo mẫu mực. Cần chấm dứt lãng phí ngân sách, xóa bỏ đặc quyền của giới tinh hoa và không phủ nhận tình trạng kinh tế đang xấu đi. Đồng thời, cần nâng cao trách nhiệm giải trình và minh bạch trong ngân sách cũng như các dịch vụ công”.