Không có đường quay lại

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố cho phép tiến hành các hoạt động trên bộ tại Venezuela, nhưng vẫn chưa công bố quyết định cuối cùng. Hãng RIA Novosti đưa tin về những diễn biến này.

Sự kiên định

Tuyên bố của Tổng thống Venezuela Maduro được đưa ra trong đại hội của Đảng Xã hội Thống nhất (đảng cầm quyền tại Cộng hòa Venezuela).

Người đứng đầu nhà nước ủng hộ đề xuất của đảng nhằm bắt đầu thực hiện ngay lập tức "các kế hoạch hoạt động cho mọi con phố và mọi cộng đồng, để tất cả người dân - bình tĩnh, kiềm chế, nhưng kiên định và can đảm - đều ở mức độ sẵn sàng cao nhất".

"Mỹ đã tiếp tục các hoạt động đe dọa và chiến tranh tâm lý trong mười hai tuần nay", ông Maduro nói. Nỗi sợ của ông có cơ sở nghiêm túc.

Hai tuần trước, ông Trump tuyên bố Mỹ có thể chuyển từ các cuộc không kích trên không và trên biển sang chiến dịch trên bộ ở Venezuela. Tin tức này, vốn gây chấn động cả ở Mỹ và trên toàn thế giới, đã bị bỏ ngỏ: nhà lãnh đạo Mỹ đã khởi hành chuyến công du châu Á kéo dài một tuần, khiến giới quan sát đưa ra nhiều suy đoán.

Tuy nhiên, sự nghiêm túc của Tổng thống Trump được chứng minh bằng nhiều yếu tố. Trong thời gian ông Trump ở Malaysia, theo các phương tiện truyền thông, Mỹ đã điều tàu sân bay USS Gerald R. Ford, tàu sân bay lớn nhất từng được chế tạo, đến Biển Caribe.

Đây là động thái bổ sung cho các tàu chiến của Hải quân Mỹ đã được triển khai trong khu vực.

"Không thể nói rằng tin tức về tàu sân bay đã gây hoang mang", Maxim, một công dân Nga sống tại Caracas, nói với RIA Novosti.

"Trong hai tháng qua, mọi người đã quen với việc Mỹ không có ý định lùi bước. Người ta không đào sâu vào chi tiết xem tàu ​​nào đang được thảo luận; đối với họ, bất kỳ hành động nào của Mỹ đều là dấu hiệu của sự tấn công".

Nguyên nhân dẫn tới sự leo thang là gì?

Lý do chính cho việc tăng cường hiện diện quân sự của Mỹ trong khu vực vẫn không thay đổi kể từ tháng 8, khi ông Trump tuyên chiến với các băng đảng ma túy. Kể từ đó, lực lượng Mỹ đã đánh chìm nhiều tàu thuyền, khiến hàng chục người thiệt mạng.

Mặc dù Văn phòng Liên hợp quốc về Ma túy và Tội phạm tuyên bố Venezuela "không có cây trồng", chính quyền Mỹ vẫn tiếp tục cáo buộc Cộng hòa Venezuela buôn bán các chất bất hợp pháp, đặc biệt là fentanyl.

Chính trị cũng liên quan. Một số thành viên trong nhóm của ông Trump thậm chí còn công khai khẳng định rằng Tổng thống Maduro đích thân cầm đầu một mạng lưới băng đảng ma túy.

"Tôi nghĩ người Mỹ đã sai lầm khi công khai đổ lỗi cho nhà lãnh đạo Venezuela. Nếu họ cứ nói về các băng đảng ma túy mà không nhắc đến ông ấy, có lẽ một số người sẽ tin họ. Nhưng theo cách này, mọi người chỉ càng ủng hộ Maduro hơn", Maxim nhận xét.

Kêu gọi hòa bình

Công bằng mà nói, chính quyền Venezuela đã nỗ lực hết sức để tránh leo thang căng thẳng kể từ đầu mùa thu. Trong khi trước đó, đất nước đã huy động và tăng cường sự hiện diện quân sự ở một số khu vực, Caracas lại tìm cách kêu gọi hòa bình cho khu vực.

Nhưng mặc dù Liên Hợp Quốc xác nhận không có mối đe dọa nghiêm trọng nào về buôn bán ma túy từ Venezuela, điều này cũng không ảnh hưởng đến Washington.

Kết quả là, chính ông Maduro đã tham gia vào một cuộc đối thoại từ xa với người đồng cấp Trump.

"Không chiến tranh, không chiến tranh," ông nói với người đồng cấp Mỹ bằng tiếng Anh vào cuối tháng 10. "Chỉ có hòa bình, chỉ hòa bình, mãi mãi, mãi mãi. Không có chiến tranh điên rồ nào cả. Làm ơn, làm ơn, làm ơn", nhà lãnh đạo Venezuela nói.

Tuy nhiên, lời kêu gọi hòa bình này không nhận được phản hồi. Hay nói đúng hơn, lập trường của Washington vẫn không thay đổi. Không phải ngẫu nhiên mà Mỹ Latinh chỉ được coi là "sân sau" của Hoa Kỳ.

Bản thân Tổng thống Trump không bình luận về tuyên bố của ông Maduro. Tuy nhiên, Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Lindsey Graham, một người ủng hộ tổng thống Mỹ, đã xác nhận rằng kế hoạch về các cuộc không kích vào Venezuela là "có thật".

Ông nói rằng tổng thống "đã quyết định rằng Maduro bị cáo buộc buôn bán ma túy, và đã đến lúc ông ta phải ra đi".

Việc ông chủ Nhà Trắng thừa nhận hồi tháng 10 rằng CIA đã được phép tiến hành các hoạt động đặc biệt nhằm gây bất ổn tại Venezuela đã đổ thêm dầu vào lửa. Điều này có nghĩa là câu chuyện chống các băng đảng ma túy giờ đây rõ ràng trông giống như một cái cớ không mấy tinh tế để lật đổ ông Maduro.

Do đó, không có gì ngạc nhiên khi Caracas vẫn chuẩn bị cho chiến tranh bất chấp những lời kêu gọi hòa bình.

"Toàn bộ quân đội thế giới đều biết sức mạnh của Igla-S", Tổng thống Maduro nói, sau khi chờ đợi không thấy phản hồi từ Washington, ám chỉ đến hệ thống phòng không vác vai do Liên Xô chế tạo.

"Và Venezuela có không dưới năm nghìn tên lửa Igla ở các vị trí phòng không trọng yếu để đảm bảo hòa bình, ổn định và yên bình cho người dân. Hơn năm nghìn. Ai hiểu thì hiểu", ông Maduro nhấn mạnh.

Đảng Dân chủ đang gióng lên hồi chuông cảnh báo

Kế hoạch của Tổng thống Trump không chỉ gây ra sự bất bình ở Caracas mà còn ở chính Washington.

Đầu tiên, tổng thống tuyên bố rằng ông sẽ không cần sự chấp thuận của Quốc hội để tiến hành một chiến dịch trên bộ. Tuy nhiên, ông vẫn sẽ trao đổi với các nhà lập pháp.

Các nghị sĩ, đặc biệt là đảng Dân chủ, tỏ ra bất mãn. Họ lập luận rằng một chiến dịch trên bộ trên đất nước khác thực chất là một lời tuyên chiến, và hành động như vậy cần có sự đồng ý của cả lưỡng viện.

"Những hành động như vậy phải nhằm đáp trả một cuộc tấn công vũ trang vào Mỹ, và chúng phải cần thiết, tương xứng và được Quốc hội cho phép. Không có điều nào trong số đó là đúng cả", Ryan Goodman, giáo sư tại Trường Luật Đại học New York, cho biết.

Thứ hai, những người phản đối ông Trump khăng khăng rằng một cuộc can thiệp mới, ngay cả khi được Quốc hội chấp thuận, cũng sẽ không mang lại lợi ích cho người Mỹ, giống như những cuộc can thiệp trước đây – ví dụ như ở Iraq hoặc Afghanistan.

Hơn nữa, một chiến dịch như vậy sẽ bị cản trở bởi việc thiếu lực lượng địa phương ở Venezuela chống lại ông Maduro mà người Mỹ có thể trông cậy, Viktor Kheifets, giáo sư Khoa Quan hệ Quốc tế tại Đại học St. Petersburg, nói. Ông tin rằng điều này làm giảm cơ hội thành công trong chiến đấu trên bộ.

"Tuy nhiên, không nên đánh giá quá cao khả năng đẩy lùi các cuộc tấn công từ trên biển hoặc trên không: về mặt này, Venezuela kém hơn đáng kể so với Mỹ", chuyên gia này nói thêm.

Không có đường quay lại

Theo một nghĩa nào đó, ông Trump giờ đây đã tự đẩy mình vào bẫy. Bước vào nhiệm kỳ thứ hai với tư cách là người gìn giữ hòa bình, giờ đây ông ấy đang đe dọa một cuộc chiến tranh "nóng" trên thực tế, chứ không phải một cuộc chiến tranh thương mại. Và ông ta đang mạo hiểm rất nhiều.

Ví dụ, nhà bình luận Stephen Collinson của CNN tin rằng sự can thiệp này sẽ làm tổn hại đến sự ủng hộ của ông Trump trong số những người ủng hộ tin vào khẩu hiệu "Nước Mỹ trên hết" theo chủ nghĩa cô lập của ông.

Việc ông Trump phớt lờ Quốc hội cũng đầy rẫy vấn đề. Quan điểm của ông trong Đảng Cộng hòa đang bị chia rẽ, và rạn nứt có thể trầm trọng hơn nếu ông phớt lờ các nhà lập pháp.

Tuy nhiên, Tổng thống Trump không thể "lùi bước" được nữa. Như Phil Ganson, một nhà phân tích cấp cao tại Tổ chức Khủng hoảng Quốc tế phi chính phủ và là cư dân lâu năm của Venezuela, đã nhấn mạnh, nếu Mỹ quay trở lại, đó sẽ là "chiến thắng cho Maduro".

"Sau đó, ông có thể mãi mãi nói rằng: 'Tôi đã chiến đấu chống lại Mỹ, tôi đã chiến đấu chống lại đế quốc, và đế quốc đã rút lui'", chuyên gia Ganson nhấn mạnh.

Vì vậy, không có lý do gì để mong đợi Trump từ bỏ việc leo thang căng thẳng. Vấn đề duy nhất là quy mô của nó. Và câu trả lời sẽ sớm có.