Giấc mơ làm xe điện của 1 quốc gia Đông Nam Á gặp khó dù thừa nguyên liệu nickel cho ắc quy

Thế nhưng giấc mơ này đang gặp khó vì thiếu nguồn cung Lithium cũng như không thỏa thuận được với Mỹ trong vấn đề hỗ trợ.

Theo Nikkei, nhà máy sản xuất ắc quy xe điện đầu tiên của Indonesia phát triển cùng Hyundai Motor và LG Energy Solution đã sắp hoàn thành và có thể bắt đầu hoạt động từ đầu năm sau.

Công suất của nhà máy này vào khoảng 30 triệu tấm pin ắc quy mỗi năm, đủ dùng cho 180.000 chiếc xe điện.

Ngoài ra, một số tập đoàn Trung Quốc như CATL cũng đã công bố khoản đầu tư 5,97 tỷ USD cho Indonesia để phát triển ngành ắc quy điện nhờ mỏ Nickel dồi dào tại đây.

Xin được nhắc rằng Indonesia là quốc gia khai thác Nickel lớn nhất hiện nay, đồng thời cũng là nước khai thác được các nguyên liệu như Cobalt, đồng, Mangan...vốn là những vật liệu chủ chốt cho làm xe điện.

Thế nhưng nền kinh tế này lại thiếu Lithium, buộc các quan chức chính phủ phải đi ngoại giao với Australia cùng nhiều nước Châu Phi để nhập khẩu.

Trong khi đó những bất cập về việc Mỹ trợ giá cho nhà máy xe điện ở nội địa hoặc các nước đồng minh khiến Indonesia lâm vào thế khó khi đã kêu gọi được nhiều doanh nghiệp mở phân xưởng tại đây.

Gặp khó

Vào tháng 7/2023, Indonesia tuyên bố đã thắng được hợp đồng mua 60.000 tấn Lithium từ Australia nhưng theo Nikkei, nền kinh tế này có nhu cầu cao hơn thế rất nhiều nếu muốn hoàn thành giấc mơ làm xe điện của mình.

Hàng loạt quan chức ngoại giao của Indonesia đã công du đến Australia và các nước Châu Phi nhưng chẳng có một hợp đồng công khai nào khác được công bố.

Hãng tin CNBC cho hay nguồn cung Lithium gần nhất với Indonesia là Australia nhưng hơn 90% khoáng sản này lại được xuất khẩu thẳng sang Trung Quốc, khiến dư địa cho các nước còn lại là rất ít.

Mặc dù một số nhà máy Trung Quốc đầu tư vào Indonesia có mỏ khai thác Lithium ở Congo và Zimbabwe nhưng điều này không đồng nghĩa nguy cơ thiếu Lithium đã được giải quyết.

Giấc mơ làm xe điện của nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á này cần một chuỗi cung ứng hoàn chỉnh và Lithium đóng vai trò then chốt trong đó.

Một khó khăn nữa mà Indonesia phải đối mặt là động thái trợ giá cho nhà máy xe điện nội địa của Mỹ thông qua Đạo luật chống lạm phát (IRA).

Chính quyền Washington muốn cổ vũ các doanh nghiệp xe điện mở nhà máy tại đây để được hưởng trợ cấp, hoặc ít nhất là tại các nước đồng minh với Mỹ.

Điều này sẽ làm giảm sức hút của Indonesia khi quốc gia này không có một thỏa thuận thương mại tự do (FTA) nào với Mỹ, khiến nhiều dự án có nguy cơ dịch chuyển sang nền kinh tế số 1 thế giới để hưởng trợ cấp.

Thậm chí với cuộc xung đột Mỹ-Trung hiện nay, việc Indonesia cho phép nhiều doanh nghiệp Trung Quốc mở nhà máy khai thác Nickel sẽ khiến nền kinh tế này dễ lọt vào “danh sách đen” của chính quyền Washington, qua đó gây cản trở cho giấc mơ làm xe điện.

Chuyên gia phân tích Santiago Arieu của BMI-Fitch Group nhận định các nhà máy sản xuất ắc quy sẽ gặp khó nếu có liên quan đến những doanh nghiệp Trung Quốc. Họ chắc chắn sẽ khó bán được sản phẩm cho những công ty xe điện muốn tiếp cận thị trường Mỹ.

Cái giá khi không sang Mỹ

Tờ Nikkei cho hay chính phủ Indonesia đã cố gắng vận động hành lang trong nhiều tháng để đạt được một thỏa thuận FTA có giới hạn với Mỹ nhưng chưa thành công.

Mặc dù các quan chức Indonesia tự tin về một thỏa thuận sẽ đạt được vào tháng 11/2023 nhưng phía chính quyền Washington vẫn chưa có lời khẳng định nào chắc chắn.

Chính phía Indonesia cũng thừa nhận rằng dù nước này có thế mạnh giàu tài nguyên Nickel lần Cobalt nhưng nền hành chính Mỹ phức tạp hơn nhiều so với họ tưởng tượng.

Tệ hơn, Liên minh Châu Âu (EU) vào tháng 7/2023 cũng đã thông qua quy định mới về nhập khẩu ắc quy điện. Theo đó những sản phẩm được sản xuất bằng quy trình gây ô nhiễm cao sẽ bị cấm nhập khẩu vào thị trường này.

Phía EU cho biết họ sẽ ban hành một giấy phép tiêu chuẩn vào năm 2026, qua đó yêu cầu xác nhận vòng đời của ắc quy, từ lúc sản xuất đến thải loại nhằm đảm bảo không gây ô nhiễm môi trường.

Đây là những tín hiệu không mấy lạc quan cho Indonesia khi công nghệ khai thác Nickel và sản xuất ắc quy tại đây còn chưa có một tiêu chuẩn rõ ràng về bảo vệ môi trường.

Chuyên gia Nick Merritt của hãng luật Norton Rose Fulbright cho biết Indonesia đang phụ thuộc rất lớn vào nhiệt điện đốt than, vốn cực kỳ ô nhiễm môi trường, để cung ứng năng lượng cho ngành khai thác Nickel cũng như sản xuất ắc quy.

“Phía EU biết rất rõ rằng họ đang nhằm vào Trung Quốc cũng như Indonesia và đây là cái giá phải trả nếu muốn tiếp cận thị trường Châu Âu. Quy định mới có thể đóng cửa hoàn toàn một thị trường lớn tiềm năng cho ngành xuất khẩu Nickel cũng như ắc quy của Indonesia. Tệ hơn, có khả năng nhiều thị trường thân cận khác với EU cũng sẽ theo gót khi ban hành quy định tương đương”, chuyên gia Merritt nói.

*Nguồn: Nikkei Asian Review