Đông Nam Á đối mặt lũ lụt, hạn hán và siêu bão

Đông Nam Á đang trải qua một năm khí hậu khắc nghiệt hiếm thấy, khi nhiều quốc gia trong khu vực đồng thời đối mặt với lũ lụt kéo dài, hạn hán nghiêm trọng và các siêu bão xuất hiện với tần suất dày đặc.

Tình trạng này diễn ra trong bối cảnh hội nghị khí hậu COP30 ở Brazil thiếu vắng đại diện cấp cao từ các cường quốc phát thải lớn, cho thấy khoảng cách giữa tác động thực tế và mức độ cam kết toàn cầu.

Tại Thái Lan, người dân Bang Ban, tỉnh Ayutthaya đã phải sống chung với lũ suốt 4 tháng qua. Nước dâng cao khiến giao thông tê liệt, người già phải di chuyển bằng bè, còn trường học phải đóng cửa nhiều tuần liền. Đồng ruộng ngập sâu khiến lúa thối rữa, mùa màng thất thu.

Người dân địa phương lo ngại thảm họa chưa kết thúc, bởi khi nước rút, mùa khô đến sớm thường kéo theo hạn hán nặng, tiếp tục phá hủy những gì còn sót lại. Chu kì “lũ kéo dài - hạn mùa khô” trở thành vòng xoáy mệt mỏi mà hàng nghìn hộ gia đình buộc phải sống chung.

Tại Việt Nam, những ảnh hưởng cũng rõ nét không kém. Hội An - đô thị di sản nằm ven sông Thu Bồn - vừa trải qua nhiều đợt lũ lớn trong tháng trước. Các cửa hàng, quán cà phê phải mất hàng ngày để dọn dẹp lớp bùn dày đặc bám vào tường, sàn và đồ đạc.

Một chủ nhà hàng tại đây chia sẻ thời tiết ngày càng khó dự đoán, và chỉ một mùa lũ thất thường cũng đủ khiến cơ sở kinh doanh nhỏ đối mặt nguy cơ đóng cửa.

Theo cảnh báo mới nhất của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), các thiệt hại kinh tế do biến đổi khí hậu có thể khiến Đông Nam Á mất tới 17% GDP vào năm 2070 nếu không hành động sớm.

Philippines - một trong những quốc gia chịu thiên tai nặng nề nhất thế giới - đang trải qua mức độ tàn phá đặc biệt nghiêm trọng trong năm nay. Siêu bão Fung-wong (Uwan) vừa khiến 1,4 triệu người phải sơ tán, chỉ vài ngày sau khi bão Kalmaegi càn quét và gây thiệt hại lớn, giết chết hàng trăm người.

Tính đến thời điểm này, Philippines đã hứng 21 xoáy thuận nhiệt đới - con số vượt mức trung bình nhiều năm. Các nhà khoa học cho biết tình trạng “bão chồng bão” khiến thiệt hại tăng cấp, bởi mặt đất đã bão hòa nước và hệ thống cơ sở hạ tầng suy yếu từ các đợt bão trước. Trong khi đó, nhiệt độ đại dương tăng cao đang tiếp thêm năng lượng, khiến bão mạnh hơn dù không nhất thiết xuất hiện thường xuyên hơn.

Giữa khi Đông Nam Á oằn mình chống đỡ, tại COP30, các cuộc thương lượng vẫn diễn ra trong bối cảnh thiếu vắng sự dẫn dắt từ các cường quốc phát thải lớn.

Tiến sĩ Renard Siew, chuyên gia khí hậu từ Malaysia, nhận định: “Nếu COP30 không thúc đẩy hành động đáng tin cậy, mục tiêu 1,5°C sẽ chỉ còn là biểu tượng”.

Với người dân ở Bang Ban, Hội An hay Philippines, vòng xoáy lũ lụt, hạn hán và siêu bão không phải lời cảnh báo - mà là thực tế họ buộc phải sống từng ngày.