Đề án sản xuất nông sản 'xanh' mở đường chinh phục thị trường EU

Sáng ngày 22/10, tại Hà Nội, Bộ Nông nghiệp và Môi trường tổ chức Hội nghị Đề án “Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025 - 2035, tầm nhìn đến 2050” và tham vấn cho dự thảo kế hoạch hành động triển khai đề án trên.

Công bố Đề án Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt

Phát biểu khai mạc hội nghị, ông Hoàng Trung - Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho hay, với nỗ lực nâng cao giá trị gia tăng trong chuỗi sản xuất trồng trọt, đảm bảo phát triển bền vững trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp và "Đóng góp do quốc gia tự quyết định" - NDC.

Ngày 29/9/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã ban hành Quyết định số 4042/QĐ-BNNMT phê duyệt Đề án “Sản xuất giảm phát thải lĩnh vực trồng trọt giai đoạn 2025 - 2035, tầm nhìn đến 2050” (sau đây gọi tắt là Đề án). 

Mục tiêu chung của Đề án là triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm thúc đẩy chuyển đổi hệ thống sản xuất trồng trọt theo hướng phát thải thấp, thích ứng với biến đổi khí hậu, nâng cao thu nhập, cải thiện sinh kế cho người dân và phát triển bền vững. Qua đó giúp nâng cao năng lực cạnh tranh ngành hàng trồng trọt, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, từng bước hình thành nền nông nghiệp sinh thái, hiện đại, khả năng chống chịu tốt trước tác động của biến đổi khí hậu, góp phần thực hiện các cam kết Việt Nam trong NDC.

Đề án cũng đặt ra 7 mục tiêu cụ thể. Trong đó, phấn đấu đến năm 2035, lĩnh vực trồng trọt sẽ góp phần giảm ít nhất 15% tổng lượng phát thải khí nhà kính (CO2tđ) so với năm cơ sở 2020; xây dựng và phát triển nhãn hiệu “phát thải thấp” cho các sản phẩm của ngành hàng trồng trọt; mỗi tỉnh tổ chức triển khai ít nhất 1 mô hình sản xuất giảm phát thải có khả năng nhân rộng và thí điểm ít nhất 15 mô hình canh tác có khả năng phát triển tín chỉ carbon đáp ứng được yêu cầu của các tổ chức quốc tế;

Xây dựng và ban hành ít nhất 5 gói kỹ thuật sản xuất giảm phát thải áp dụng cho 5 cây trồng chủ lực; hình thành cơ sở dữ liệu phát thải trong trồng trọt kết nối đồng bộ với hệ thống đăng ký quốc gia; tổ chức đào tạo, tập huấn về kỹ thuật, chính sách, nhận thức chung và công cụ đo phát thải cho tối thiểu 3.000 cán bộ kỹ thuật cơ sở, khuyến nông, nông dân, doanh nghiệp trên toàn quốc; xây dựng ít nhất 5 bộ tài liệu truyền thông, phổ biến kiến thức, thúc đẩy chuyển đổi hành vi sản xuất của nông dân theo hướng giảm phát thải.

6 nhiệm vụ và 7 giải pháp cụ thể

Chia sẻ về Đề án, ông Huỳnh Tấn Đạt - Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cho biết, Đề án cũng đưa ra 6 nhiệm vụ chính gồm: Chuyển đổi cơ cấu cây trồng linh hoạt phù hợp với đặc điểm vùng sinh thái và trình độ canh tác của vùng; phát triển và áp dụng các gói kỹ thuật trong sản xuất trồng trọt giảm phát thải; triển khai mô hình sản xuất trồng trọt giảm phát thải quy mô vùng và chuỗi giá trị; thiết lập và vận hành hệ thống đo lường - báo cáo - thẩm định (MRV) và cơ sở dữ liệu phát thải khí nhà kính; nâng cao năng lực và chuyển đổi nhận thức; kết nối thị trường cho các sản phẩm phát thải thấp.

Để đạt được mục tiêu của Đề án, 7 nhóm giải pháp dự kiến được thực hiện gồm: Tăng cường năng lực quản lý Nhà nước về giảm phát thải trong trồng trọt; giải pháp về khoa học, công nghệ và chuyển giao kỹ thuật; giải pháp về tổ chức sản xuất và chuỗi giá trị; giải pháp về xây dựng hệ thống dữ liệu và quản lý phát thải; giải pháp về nguồn lực tài chính và thị trường; giải pháp về đào tạo, truyền thông và nâng cao nhận thức và giải pháp về hợp tác quốc tế và hội nhập.

Tác động kinh tế, môi trường và xã hội của Đề án được đánh giá rõ rệt. Cụ thể, áp dụng các kỹ thuật như tưới ngập khô xen kẽ (AWD), quản lý phân bón hợp lý, sử dụng vật tư có nguồn gốc sinh học giúp giảm chi phí đầu vào 5 - 15% so với canh tác thông thường (đặc biệt rõ trong cây lúa, mía, cà phê). 

Việc sản xuất nông sản theo hướng giảm phát thải, có truy xuất nguồn gốc carbon, chứng nhận môi trường sẽ giúp tiếp cận các thị trường có giá trị cao như: EU, Nhật Bản, Bắc Mỹ... với giá bán tăng từ 10 - 25% so với sản phẩm thông thường.

Ngoài ra còn góp phần đáng kể trong việc giảm phát thải khí nhà kính, ước tính, nếu triển khai hiệu quả các giải pháp tổng thể từ Đề án có thể giúp giảm được 8 - 11 triệu tấn CO₂ tương đương/năm, đóng góp cho NDC. Đồng thời giúp cải thiện độ phì đất, hạn chế suy thoái tài nguyên, giảm ô nhiễm môi trường do đốt phế phụ phẩm; tăng thu nhập và ổn định sinh kế cho nông dân, tạo việc làm cho phụ nữ và người trẻ, góp phần giữ chân lao động nông thôn.

Đề án khẳng định việc xây dựng và triển khai chương trình giảm phát thải trong trồng trọt là yêu cầu khách quan, cấp thiết, phù hợp với chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước và xu thế phát triển nông nghiệp toàn cầu. Đây là nhiệm vụ trọng tâm, lâu dài cần được tổ chức thực hiện bài bản, đồng bộ, có lộ trình cụ thể.

Đề án khẳng định nông nghiệp Việt Nam không chỉ là trụ đỡ kinh tế mà còn là ngành tiên phong trong bảo vệ môi trường và hướng đến nền sản xuất xanh. Với quyết tâm chính trị cao, sự đồng hành của nông dân, doanh nghiệp và các tổ chức quốc tế, Đề án sẽ mở ra con đường mới cho ngành trồng trọt - một nền nông nghiệp phát thải thấp, hiện đại và có khả năng hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, góp phần quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.