COP30 đang mở ra giai đoạn mới cho thị trường carbon toàn cầu

Hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0”

Chia sẻ tại Tọa đàm “Định hướng thị trường carbon toàn cầu và Việt Nam: Những nhận định sau COP30 và hướng đi tiếp theo” do Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội phối hợp với một số trường đại học tổ chức vào ngày 25-26/11, PGS.TS. Lê Trung Thành - Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội - cho biết: Thế giới đang chứng kiến những chuyển biến mạnh mẽ trong nỗ lực ứng phó biến đổi khí hậu.

Sau COP30, các thỏa thuận toàn cầu, đặc biệt là những quy định liên quan đến Điều 6 của Thỏa thuận Paris đang mở ra một giai đoạn mới cho thị trường carbon, nơi các quốc gia, doanh nghiệp và cộng đồng khoa học cùng chung tay thúc đẩy mục tiêu phát thải ròng bằng “0”. Trong bối cảnh đó, Việt Nam đang khẩn trương chuẩn bị cho việc vận hành thị trường carbon trong nước từ đầu năm 2029 và tăng cường hội nhập sâu rộng hơn với các cơ chế trao đổi tín chỉ carbon quốc tế.

Cùng quan điểm trên, ông Nguyễn Tuấn Quang - Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) - cho rằng: Trong những năm vừa qua, xu thế chung cho thấy các công cụ định giá carbon như: Thị trường carbon, thuế carbon đang trở thành một trong những công cụ chính sách ngày càng phổ biến, hiệu quả và mạnh mẽ, nhằm giúp các quốc gia thực hiện giảm phát thải khí nhà kính, góp phần thực hiện các mục tiêu của Thỏa thuận Paris.

Ông Nguyễn Tuấn Quang cho biết thêm: Hội nghị COP30 vừa kết thúc cuối tuần vừa qua tại Belém (Brazil). Theo đó, những quyết định tại Belém liên quan đến thị trường carbon không chỉ điều chỉnh cuộc chơi tài chính khí hậu toàn cầu mà còn đặt ra những cơ hội và thách thức cho thị trường carbon toàn cầu nói chung và của Việt Nam trong giai đoạn tới. Với việc vận hành chính thức Điều 6.4 của Thỏa thuận Paris và sự ra đời của Quỹ Rừng nhiệt đới vĩnh viễn (TFFF), thế giới đang chuyển từ tư duy "bù đắp" sang "đóng góp thực chất".

“Điều này đặt ra một tiêu chuẩn mới: Tín chỉ carbon, đặc biệt là tín chỉ rừng phải đảm bảo tính toàn vẹn môi trường, tính bền vững và minh bạch tuyệt đối. Rừng không chỉ là nơi tạo ra tín chỉ carbon để bù trừ phát thải khí nhà kính cho các doanh nghiệp, mà đang trở thành một tài sản dịch vụ hệ sinh thái được định giá cao và yêu cầu tính toàn vẹn khắt khe hơn bao giờ hết” - ông Nguyễn Tuấn Quang thông tin.

Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu cũng cho rằng, việc Điều 6.4 của Thỏa thuận Paris chính thức đi vào vận hành với các tiêu chuẩn mới về tính bền vững và loại bỏ carbon cũng là một lời cảnh báo thời điểm của các tín chỉ carbon chất lượng thấp, thiếu minh bạch đã kết thúc; các tín chỉ carbon được sử dụng để trao đổi quốc tế phục vụ mục tiêu đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), hay các mục tiêu giảm nhẹ phát thải khí nhà kính khác cần hướng đến các tiêu chuẩn như quy định tại Điều 6.4.

TS. Nguyễn Thành Công - Phó Trưởng phòng Thị trường carbon, Cục Biến đổi Khí hậu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường - cũng cho rằng: Với mục tiêu phát thải ròng bằng “0”, nhiều quốc gia trên thế giới đã đưa ra những tiêu chuẩn về môi trường. Trong đó, Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon của Liên minh châu Âu (EU) là một ví dụ điển hình.

Việt Nam sẽ vận hành thị trường carbon vào đầu năm 2029

Theo ông Nguyễn Tuấn Quang, số liệu mới nhất từ Báo cáo "Thực trạng và xu hướng định giá carbon năm 2025" của Ngân hàng Thế giới cho thấy, các công cụ định giá carbon hiện đã kiểm soát khoảng 28% lượng phát thải khí nhà kính toàn cầu, tạo ra nguồn thu hơn 100 tỷ USD trong năm qua, trở thành nguồn lực tài chính công quan trọng cho chuyển đổi xanh.

Để hiện thực hóa cam kết giảm phát thải khí nhà kính và xây dựng thị trường carbon, Việt Nam đã khẩn trương xây dựng và ban hành khung pháp lý quan trọng. Trong đó, Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 lần đầu tiến quy định về "Tổ chức và phát triển thị trường carbon" tại Điều 139.

Tiếp đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 06/2022/NĐ-CP và Nghị định số 119/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 06/2022/NĐ-CP, trong đó đặt ra lộ trình cụ thể phát triển thị trường carbon với giai đoạn thí điểm từ nay đến hết năm 2028 và vận hành chính thức từ năm 2029, hướng tới mục tiêu thí điểm sàn giao dịch carbon ngay trong năm 2025.

Nhằm tiếp tục hoàn thiện chính sách để thị trường carbon vận hành hiệu quả, Chính phủ cũng giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì xây dựng Nghị định về trao đổi quốc tế kết quả giảm nhẹ phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon, Nghị định về hấp thụ và lưu giữ carbon của rừng; Bộ Tài chính xây dựng Nghị định về sản giao dịch carbon trong nước.

Phó Cục trưởng Cục Biến đổi khí hậu cũng cho rằng, từ kết quả của COP30 và quan điểm xuyên suốt của Việt Nam là xây dựng thị trường carbon không chỉ ưu tiên khối lượng giao dịch, mà là công cụ để chuyển đổi mô hình tăng trưởng phát thải thấp.

“Do đó, Việt Nam không chạy theo số lượng tín chỉ giá rẻ, mà tập trung vào chất lượng để đảm bảo lợi ích quốc gia và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế” - ông Nguyễn Tuấn Quang khẳng định.

Phát biểu tại toạ đàm, TS. Nguyễn Đình Tiến - đại diện Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội - nhấn mạnh: Phát triển thị trường carbon không chỉ là yêu cầu môi trường cấp bách mà còn là một cơ hội phát triển kinh tế vĩ mô. Tọa đàm là cầu nối giữa giới học thuật, các nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp, trang bị cho các bên liên quan những hiểu biết và công cụ cần thiết để tham gia đầy đủ vào thị trường carbon khi Chính phủ cho phép.

Toạ đàm “Định Hướng thị trường carbon toàn cầu và Việt Nam: Những nhận định sau COP30 và hướng đi tiếp theo” nằm trong khuôn khổ dự án Carbon For Good, do CARE, CIFOR và Đại học British Columbia (UBC) triển khai phối hợp cùng Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội và Đại học Flinders tổ chức. Sự kiện thu hút sự quan tâm của 200 đại biểu là đại diện các tổ chức trong nước và quốc tế, đại diện các bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp.