La Nina trỗi dậy, nguy cơ bão chồng bão trên Biển Đông
La Nina có khả năng quay lại từ cuối tháng 9, kết hợp nền nhiệt biển ấm, làm dấy lên lo ngại bão chồng bão trên Biển Đông.
Bão số 5 Kajiki đổ bộ các tỉnh ven biển miền Trung Việt Nam ngày 25.8.2025. Ảnh: NASA
Sau khi bão số 5 Kajiki quét qua Biển Đông, nền nhiệt vùng biển Tây Thái Bình Dương vẫn còn ở mức ấm bất thường. Đây chính là “ngòi nổ” tiềm tàng cho những cơn bão mới, đặc biệt trong bối cảnh hiện tượng La Nina được dự báo có khả năng quay trở lại từ cuối tháng 9.2025 với xác suất khoảng 60%.
Theo các chuyên gia dự báo thời tiết, mặc dù La Nina chưa chính thức hình thành, song nhiệt độ bề mặt biển phía Đông Thái Bình Dương vẫn đang ở trạng thái trung tính âm.
Khi gió đông nam mang hơi ẩm mát từ khu vực này thổi về phía tây, gặp hội tụ gió tây nam và gió đông bắc ngay trên vùng biển ngoài khơi Philippines - nơi nhiệt độ mặt biển đang ở mức cao - thì khả năng hình thành các xoáy thuận nhiệt đới rất lớn, dễ mạnh lên thành bão.
Các tháng 9, 10 và 11 thường là giai đoạn có nhiều nhiễu động nhiệt đới, áp thấp nhất trên khu vực Tây Thái Bình Dương và Biển Đông. Nếu La Nina thực sự xuất hiện, nguy cơ bão mạnh và dồn dập tại Philippines cũng như Biển Đông càng cao.
Dự báo của Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ (NOAA) cho thấy từ nay đến mùa đông, có trên 50% khả năng các điều kiện La Nina sẽ hình thành, dù nhiều khả năng chỉ ở mức yếu và ngắn hạn. Điều này có nghĩa là ảnh hưởng không quá cực đoan, nhưng vẫn đủ để làm tăng tần suất mưa bão và gây thời tiết bất thường.
La Nina là pha lạnh của chu kỳ ENSO (El Nino - Southern Oscillation), một hiện tượng khí hậu tự nhiên gắn liền với sự thay đổi nhiệt độ và khí quyển ở vùng nhiệt đới Thái Bình Dương. Nếu El Nino làm mặt biển nóng hơn trung bình 0,5 độ C, thì La Nina lại khiến nền nhiệt giảm ít nhất 0,5 độ C so với trung bình nhiều năm.
Trong khi El Nino thường làm mùa đông ấm và khô hơn, thì La Nina lại dịch chuyển dòng gió mùa và dòng tia, mang tới nhiều mưa hơn ở khu vực phía bắc Thái Bình Dương và tạo điều kiện gia tăng hoạt động bão ở Đại Tây Dương và cả Biển Đông.
Theo Giáo sư Emily Becker, Đại học Miami (Mỹ), La Nina nếu xuất hiện cuối năm nay nhiều khả năng chỉ tồn tại trong vài tháng và ở mức yếu, không đủ điều kiện để ghi nhận như một hiện tượng La Nina chính thức trong lịch sử.
Tuy nhiên, “tác động thực tế vẫn có thể giống như một La Nina trung bình, với mưa bão nhiều hơn và mùa đông ẩm ướt hơn bình thường”, bà Becker nhận định.
Điều đáng lo ngại là nền nhiệt toàn cầu đang ấm dần lên vì biến đổi khí hậu, khiến các hiện tượng ENSO - cả El Nino và La Nina - ngày càng khó lường và có thể tạo ra thời tiết cực đoan hơn.
