Microsoft nắm trong tay công cụ có thể thay đổi cách làm việc của 2,6 tỷ người dùng, nếu thành công sẽ biến công ty thành ‘quái vật’ không ai có thể lật đổ

Trên đầu một tài liệu Word trống xuất hiện một hình chữ nhật nhỏ màu xám. Với một vài từ hướng dẫn, một chatbot được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo (AI) – hay còn gọi là “Copilot” sẽ tìm thấy một tệp lớn trong thư mục máy tính và tóm tắt nội dung. Sau đó, chatbot này sẽ chỉnh sửa “tác phẩm” của chính mình và trả lời ngắn gọn các câu hỏi về tài liệu. Nó cũng có thể thực hiện nhiều thủ thuật khác: Tìm kiếm email về các chủ đề nhất định, lập danh sách việc cần làm dựa trên cuộc họp và thậm chí tạo ra một bản trình bày PowerPoint có thể chấp nhận được với đối tác của bạn.

Đây là một cái nhìn thoáng qua về tương lai của công việc. Khả năng “sáng tạo” đáng kinh ngạc của AI có vẻ sẽ biến đổi nhiều công việc bàn giấy. Đây cũng là một cái nhìn thoáng qua về tương lai của Microsoft, công ty từng là công ty đại chúng có giá trị nhất thế giới và hy vọng giành lại danh hiệu này bằng cách bán công nghệ sẽ thúc đẩy quá trình chuyển đổi. Thông qua khoản đầu tư của công ty vào OpenAI, công ty khởi nghiệp đằng sau Chatgpt, một chatbot AI phổ biến, công ty có thể đưa AI tiên tiến vào các sản phẩm của mình.

Điều đó không chỉ có nghĩa là thêm Copilot vào phần mềm làm việc văn phòng của hãng (trước đây gọi là “Office”, nhưng gần đây được đổi tên thành “Microsoft 365”), sẽ được triển khai vào tháng 11. Tuần này, công ty sẽ ra mắt Copilot cho hệ điều hành Windows, có thể thay đổi cài đặt máy tính của bạn, tạo hình ảnh và tóm tắt các trang web. Các phần mềm hỗ trợ bán hàng và cung cấp nguồn nhân lực đã có sẵn. Vào tháng 2, Microsoft đã thêm các chức năng giống Chatgpt vào Bing, công cụ tìm kiếm của hãng, thực tế là một Copilot khác. Với đội ngũ Copilots của mình, Microsoft đang đưa AI vào hầu hết mọi khía cạnh kinh doanh của mình.

VỤ ĐẶT CƯỢC LỚN NHẤT

Đây có lẽ là vụ đặt cược lớn nhất mà bất kỳ công ty nào đang thực hiện vào AI. Phần thưởng có khả năng rất lớn. Copilots có thể biến đổi thế giới công việc cho 1,2 tỷ người sử dụng Microsoft 365 và 1,4 tỷ người sử dụng Windows. Điều này sẽ cho phép Microsoft thu hút khách hàng mới và tính phí cho họ nhiều hơn. Ngược lại, điều đó có thể thúc đẩy hoạt động kinh doanh sang Azure, mảng kinh doanh đám mây có tỷ suất lợi nhuận cao của Microsoft, có thể giúp hãng này vượt qua Amazon Web Services để trở thành công ty đám mây lớn nhất thế giới. Copilots thậm chí có thể giúp định giá của Microsoft vượt lên trên mức 2,3 triệu USD hiện tại, có khả năng thu hẹp khoảng cách với Apple, hiện là công ty có giá trị nhất thế giới.

Tuy nhiên, Microsoft cũng đang tham gia vào một canh bạc lớn. Năm tới, chi tiêu vốn của công ty dự kiến sẽ tăng gần 2/5, lên khoảng 40 tỷ USD. Đó là mức gần kỷ lục 16% doanh thu của công ty và là tỷ trọng cao hơn bất kỳ gã khổng lồ công nghệ nào khác ngoại trừ Meta, công ty mẹ của Facebook. Phần lớn số tiền này sẽ được chi cho các chip AI mới và mạng hiệu suất cao để đưa vào hơn 120 trung tâm dữ liệu bổ sung mà họ dự định đưa lên mạng. Liệu khoản đầu tư như vậy có mang lại kết quả hay không là một câu hỏi mở. Đối với tất cả những lời hứa của họ, Copilots vẫn còn rất nhiều vấn đề. Chưa kể đến việc, các đối thủ cạnh tranh, đặc biệt là Alphabet (công ty mẹ của Google), đang để mắt tới tất cả các thị trường tương tự. Khi cuộc chiến về tương lai việc làm ngày càng nóng lên, vị thế của Microsoft rất đáng ghen tị nhưng không phải là không thể bị tấn công.

Đặt mình vào vị trí đó là một nỗ lực lâu dài. Thời hoàng kim của Microsoft là vào những năm 1990. Sự thống trị của Windows với tư cách là một hệ điều hành đã khiến công ty trở nên hùng mạnh nhưng lại bị coi thường. Tiếp theo là một thời kỳ trì trệ vì chỉ sống nhờ vào doanh thu từ Windows. Khi Satya Nadella tiếp quản công ty vào năm 2014, mọi thứ đã thay đổi. Windows sẽ không còn là trọng tâm chính của công ty nữa.

Thay vào đó, công ty được tổ chức lại dựa trên Azure, với các chương trình bom tấn như Office, chuyển sang đám mây. Điều này liên quan đến việc xây dựng các trung tâm dữ liệu khổng lồ. Chi tiêu vốn của Microsoft đã tăng từ 6% doanh thu năm 2014 lên 11% sau 5 năm. Điều quan trọng là công ty đã từ bỏ cách tiếp cận “khu vườn có tường bao quanh”. Ông Nadella cho phép phần mềm của Microsoft chạy trên các hệ điều hành khác, chẳng hạn như của Google, Apple và Linux, một đối thủ mã nguồn mở của Windows.

Trong thời gian đó, Microsoft cũng đang đầu tư vào AI. Lần đầu tiên họ thông báo đang hợp tác với OpenAI vào năm 2016. Kể từ đó họ đã đầu tư 13 tỷ USD, với số tiền được báo cáo là 49% cổ phần. Thỏa thuận này không chỉ cho phép Microsoft sử dụng công nghệ của OpenAI mà còn quy định rằng các mô hình và công cụ của OpenAI chạy trên Azure, từ đó biến khách hàng của OpenAI trở thành khách hàng gián tiếp của Microsoft. Điều đáng nói là, OpenAI không phải là duy nhất. Microsoft đã mua 15 công ty liên quan đến AI kể từ khi Nadella tiếp quản. Điều đó bao gồm việc trả 20 tỷ USD cho Nuance, một công ty chăm sóc sức khỏe với công nghệ chuyển giọng nói thành văn bản tiên tiến vào năm 2022.

Ngày nay hoạt động kinh doanh của Microsoft dựa vào ba bộ phận để phát triển. Đầu tiên là Azure. Chi tiêu trên nền tảng đám mây đang chậm lại khi các nhà quản lý thắt chặt hầu bao. Mặc dù vậy, trong quý gần đây nhất, hoạt động kinh doanh đã tăng 27% so với cùng kỳ năm ngoái. Microsoft không tiết lộ doanh thu của Azure, nhưng các nhà phân tích cho rằng mảng này chiếm khoảng 1/4 doanh thu của công ty, đạt 212 tỷ USD vào năm ngoái. Tỷ suất lợi nhuận gộp cho hoạt động kinh doanh trên nền tảng đám mây cũng được giữ bí mật, nhưng Bernstein đưa ra con số cao ngất ngưởng là 60%.

Đứng thứ hai là Microsoft 365, cũng chiếm khoảng 1/4 doanh thu. Con số này đã tăng khoảng 10% mỗi năm nhờ sự tiếp quản của các doanh nghiệp nhỏ hơn, đặc biệt là trong các ngành dịch vụ như nhà hàng. Nguồn tăng trưởng thứ ba là an ninh mạng. Trong các cuộc họp báo cáo kết quả kinh doanh, các giám đốc điều hành của Microsoft cho biết mảng này chiếm khoảng 20 tỷ USD doanh thu (khoảng 1/10 tổng doanh thu). Con số này cao hơn tổng doanh thu của 5 công ty lớn nhất chỉ cung cấp dịch vụ an ninh mạng. Hơn nữa, doanh thu đang tăng khoảng 30% mỗi năm. (Nhánh trò chơi điện tử của Microsoft, mang lại 15 tỷ USD mỗi năm, cũng sẽ tăng trưởng đáng kể khi các cơ quan quản lý chống độc quyền của Anh đã báo hiệu rằng họ sẽ chấp thuận thương vụ mua lại Activision Blizzard, một nhà sản xuất trò chơi khác, với giá 69 tỷ USD).

Việc sử dụng Azure làm cơ sở hạ tầng cơ bản cho các hoạt động kinh doanh khác của Microsoft đã giúp phân bổ chi phí, hợp lý hóa hoạt động và tăng lợi nhuận. Kể từ năm 2014, tỷ suất lợi nhuận hoạt động mảng này đã tăng từ 29% lên 43% - cao hơn so với những gã khổng lồ công nghệ khác. Điều đó đã khiến các nhà đầu tư phấn khích. Trong nhiệm kỳ của ông Nadella, giá trị thị trường của Microsoft đã tăng khoảng 2 nghìn tỷ USD.

CÂU HỎI MỞ

Những người ủng hộ cho rằng Microsoft có hai lợi thế lớn khi nói đến trí tuệ nhân tạo. Đầu tiên là phạm vi phần mềm mà họ bán. Yêu cầu một chatbot duy nhất đọc email và bảng tính để tập hợp một bản trình chiếu dễ dàng hơn nhiều so với việc xử lý các trợ giúp AI khác nhau cho mỗi chương trình.

Thứ hai, Microsoft có lợi thế của người đi đầu. Họ triển khai AI nhanh hơn so với các đối thủ nhờ vào mối quan hệ hợp tác với ChatGPT và cũng có thể vì ông Nadella cảm thấy rằng công ty đã phản ứng chậm với điện thoại thông minh và đám mây. Dù lý do là gì đi nữa, tốc độ của Microsoft đã khiến OpenAI trở thành lựa chọn mặc định cho các công ty lớn thử nghiệm công nghệ này. Một cuộc khảo sát gần đây về các nhà quản lý của ngân hàng JPMorgan Chase cho thấy trong ba năm tới, họ dự kiến 56% chi tiêu cho Generative AI sẽ thuộc về Microsoft so với 13% cho AWS của Amazon và 12% cho Google Cloud Platform (GCP).

Có một số bằng chứng cho ý kiến cho rằng Copilots có thể giúp củng cố vị trí dẫn đầu của Microsoft. Vào tháng 6/2022, họ đã ra mắt Copilot tạo mã trên GitHub, một kho lưu trữ mã mà Microsoft đã mua vào năm 2018 với giá 7,5 tỷ USD. Mô hình này được đào tạo bằng cách sử dụng hàng loạt mã được lưu trữ trên GitHub. Mô hình đã nhanh chóng trở thành một công cụ thiết yếu cho các nhà phát triển phần mềm. Trong một cuộc khảo sát, 90% người dùng nói với GitHub rằng Copilot đã cải thiện năng suất của họ. Công ty cũng thực hiện một nghiên cứu nhỏ cho thấy các lập trình viên hoàn thành nhiệm vụ nhanh hơn 55% khi sử dụng công cụ này. Khoảng 27.000 doanh nghiệp có đăng ký, gấp đôi so với ba tháng trước. Mô hình cũng phổ biến trong giới công nghệ đến mức thuật ngữ “copilots” đã trở thành cách viết tắt của trợ lý AI, cho dù có do Microsoft cung cấp hay không.

Microsoft cho biết các công ty đang thử nghiệm Copilot cho phần mềm “năng suất” (nghĩa là dành cho email, bảng tính, xử lý văn bản và những thứ tương tự) đều báo cáo những lợi ích tương tự. Kate Johnson, ông chủ của Lumen, một công ty viễn thông, mô tả đây là một “bước thay đổi chức năng” trong cách làm việc của nhân viên. Cô sử dụng công cụ này để nhìn lại các cuộc họp trên Teams. Bà Johnson cho biết thêm, điều đó giúp nâng cao trách nhiệm giải trình: Các nhiệm vụ mà nhân viên phải hoàn thành sau cuộc họp trước “dễ dàng cho mọi người xem”.

Ví dụ, Copilots cũng có thể đóng vai trò là huấn luyện viên phần mềm, dạy cách chèn biểu đồ vào bảng tính. Mục tiêu là cuối cùng chúng sẽ có thể tìm hiểu sở thích của người dùng và thậm chí cả phong cách viết của họ. “Chúng tôi hy vọng một ngày nào đó sẽ mang đến một bản thay đổi có hiệu quả cao - một tác nhân thật sự hiểu rõ bạn”, ông Nadella viết trong cuốn sách “Hit Refresh” xuất bản năm 2017.

Dĩ nhiên, để làm được tất cả những điều đó đều không hề rẻ. Với mức giá 30 USD cho mỗi người dùng mỗi tháng, Copilots có thể mang lại mức tăng 52-83%, tùy thuộc vào gói phần mềm mà công ty sử dụng. Jason Wong của Gartner - một công ty nghiên cứu nói: “Giá có vẻ đắt nhưng lại rẻ nếu nó thực sự giúp bạn tiết kiệm hàng giờ lao động mỗi tuần”.

Một cách khác Microsoft sẽ kiếm tiền từ Copilots là từ cơ sở hạ tầng cơ bản. Vào tháng 5, họ đã công bố “Copilot Stack” trên Azure. Điều này giúp các nhà phát triển dễ dàng xây dựng Copilots trong các ứng dụng của riêng họ hoặc tạo các “plugin” cho Copilots của Microsoft. Hy vọng rằng nhiều công ty sẽ sử dụng cơ sở hạ tầng này và gửi nhiều hoạt động kinh doanh hơn tới Azure. Một ưu điểm khác của cách tiếp cận “nền tảng” này là Microsoft có thể đạt được các thỏa thuận sử dụng dữ liệu của khách hàng Azure để đưa chuyên môn pháp lý vào tài liệu Word hoặc email. Điều đó tạo ra một lợi thế mà “các đối thủ cạnh tranh sẽ rất khó hoặc không thể sao chép được”, một nghiên cứu của Bernstein lập luận.

Trong quý 2 năm nay, AI đã giúp tăng thêm khoảng 120 triệu USD vào doanh thu từ đám mây của Microsoft. Con số này dự kiến sẽ tăng gấp đôi trong quý này. Ông Weiss ước tính vào năm 2025, AI có thể tăng doanh thu thêm 40 tỷ USD, phần lớn thông qua các công cụ AI của Azure và Copilots của 365.

Sự tăng trưởng như vậy sẽ không hề rẻ. New Street Research, một công ty chuyên phân tích thị trường chứng khoán, cho rằng Microsoft là khách hàng lớn nhất của Nvidia, hãng bán chip AI lớn nhất thế giới. Nghiên cứu của hãng cho thấy Microsoft đã chi khoảng 3 tỷ USD cho chip AI của Nvidia trong quý 2 năm 2023, tăng từ khoảng 1 tỷ USD trong quý đầu tiên. Trong một cuộc họp với các nhà đầu tư vào tháng 7, Amy Hood, giám đốc tài chính, lưu ý rằng việc xây dựng AI đang gây áp lực lên tỷ suất lợi nhuận khổng lồ của Microsoft trong lĩnh vực đám mây. Bà nói, điều đó đang được bù đắp bằng cách xử lý dữ liệu hiệu quả hơn. Scott Guthrie, người đứng đầu bộ phận đám mây và AI của Microsoft cho biết: “Chúng tôi đang thấy chi phí suy luận (những chi phí liên quan đến việc đặt câu hỏi cho mô hình AI) đang giảm xuống và kỳ vọng rằng điều đó sẽ tiếp tục diễn ra và các mô hình sẽ trở nên chính xác và hiệu quả hơn”.

Ngay cả khi chi phí tăng vọt được kiềm chế thì vẫn còn rất nhiều rủi ro khác. Cạnh tranh ngày một nóng lên. Một cuộc chiến dành cho thị trường phần mềm kinh doanh trị giá 340 tỷ USD. Vào tháng 5, Google đã công bố Duet for Workspace, phiên bản nhằm đấu với Copilots. Tuần trước, họ đã phát hành các tính năng cho phép Bard, chatbot của họ, truy cập hộp thư đến Gmail và Google Docs của người dùng. Salesforce – một gã khổng lồ phần mềm thì tung ra Einstein. Slack, một ứng dụng nhắn tin và là một trong những công ty con của Salesforce thì có Slack GPT.

Dù còn rất nhiều trở ngại khác nữa nhưng Microsoft vẫn ở một vị thế vững chắc. Công ty này đã thất bại trong việc nắm bắt sự ra đời của điện thoại thông minh và chậm nắm bắt được tiềm năng của đám mây. Ngày nay, họ nhận thấy mình đã sẵn sàng khai thác một công nghệ có thể biến đổi thế giới việc làm. Họ phải duy trì sự cân bằng tinh tế, di chuyển nhanh hơn so với các đối thủ cạnh tranh trong khi vẫn đảm bảo rằng việc tiến vào lĩnh vực AI không gây khó chịu cho các nhà quản lý, làm giảm lợi nhuận hoặc gây khó chịu cho khách hàng. Nếu Microsoft thất bại, rất nhiều đối thủ sẵn sàng thế chỗ. Nhưng nếu thành công thì phần thưởng cho gã khổng lồ này sẽ rất lớn. Không quá khi nói Copilots sẽ là người chỉ huy vận mệnh của Microsoft.

Theo: The Economist