Từ 1/7/2027, xe máy phải kiểm định khí thải định kỳ

Quy định này không cấm lưu hành xe cũ, nhưng yêu cầu bắt buộc phương tiện phải đạt tiêu chuẩn khí thải mức 2 trở lên nếu muốn tiếp tục được phép di chuyển tại các đô thị lớn.

Đại diện Cục Môi trường cho biết, với hơn 70 triệu xe máy đang lưu hành trên cả nước, việc kiểm soát khí thải là giải pháp cấp thiết nhằm giảm thiểu ô nhiễm không khí, đặc biệt ở các đô thị như Hà Nội, TP HCM. Chính sách này cũng được kỳ vọng sẽ thúc đẩy việc loại bỏ dần những phương tiện cũ kỹ, phát thải cao, đồng thời góp phần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường trong cộng đồng.

Theo ông Lê Hoài Nam, Phó Cục trưởng Cục Môi trường, cơ sở pháp lý cho việc triển khai chính sách được quy định trong Luật Bảo vệ môi trường năm 2020. Dự thảo Thông tư về Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với khí thải ô tô, xe mô tô, xe gắn máy đang được hoàn thiện để trình Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành. Đồng thời, Bộ cũng đang xây dựng dự thảo Quyết định quy định lộ trình áp dụng quy chuẩn này để trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, ban hành.

Lộ trình áp dụng được đề xuất như sau: từ ngày 1/7/2027 tại Hà Nội và TP HCM; từ ngày 1/7/2028 đối với các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khác; từ ngày 1/7/2030 áp dụng cho tất cả các địa phương còn lại. Tùy tình hình thực tiễn, chính quyền địa phương có thể lựa chọn thời điểm thực hiện sớm hơn.

Đặc biệt, từ ngày 1/1/2030, toàn bộ phương tiện xe ô tô, xe mô tô và xe gắn máy lưu thông trong nội đô Hà Nội và TP HCM bắt buộc phải đạt tiêu chuẩn khí thải mức 2 trở lên. Những phương tiện không đáp ứng sẽ bị cấm lưu hành.

“Đây là điểm mới quan trọng trong hai dự thảo đang được hoàn thiện. Mục tiêu là loại bỏ phương tiện không đạt chuẩn, bảo vệ sức khỏe cộng đồng, cải thiện chất lượng không khí và hiện đại hóa hệ thống giao thông”, ông Lê Hoài Nam nhấn mạnh.

Tại cuộc họp tham vấn chính sách vừa qua, đại diện Cục Đăng kiểm Việt Nam cho rằng kiểm định khí thải xe máy không chỉ là biện pháp giảm phát thải, mà còn là bước đi phù hợp trong tiến trình hiện đại hóa hạ tầng giao thông đô thị. Chính sách dự kiến sẽ khuyến khích việc thay thế xe cũ bằng xe điện hoặc xe ít phát thải, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường.

Dự thảo cũng xác định rõ: không giới hạn phương tiện theo năm sản xuất. Xe máy cũ nếu còn đạt chuẩn khí thải mức 2 vẫn được phép lưu hành tại nội thành. Điều này góp phần tránh gây áp lực đột ngột lên người dân, đồng thời khẳng định phương châm “không cấm xe cũ, chỉ cấm xe không đạt chuẩn”.

Một số vấn đề kỹ thuật và kinh tế - xã hội vẫn đang được các bên liên quan tiếp tục thảo luận, trong đó có chi phí kiểm định khí thải, cơ chế hỗ trợ cho người thu nhập thấp, năng lực hạ tầng kiểm định và xử lý vi phạm. Các nội dung này sẽ được cụ thể hóa trong văn bản hướng dẫn thi hành.

Hiện nay, Cục Đăng kiểm Việt Nam đang phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Môi trường để xây dựng phương án kiểm định phù hợp cho nhóm phương tiện xe máy – vốn chưa từng bị kiểm soát khí thải trước đây. Giai đoạn đầu sẽ đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân, chưa xử phạt. Việc xử lý vi phạm chỉ bắt đầu sau ngày 1/7/2025, tức 18 tháng kể từ nay.

Theo đại diện Cục Môi trường, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về khí thải xe cơ giới đang trong quá trình hoàn thiện, lấy ý kiến rộng rãi từ các bộ ngành, địa phương, chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp để trình cấp có thẩm quyền ban hành trong thời gian tới.