Liên hợp quốc: Khủng hoảng khí hậu rất nghiêm trọng, COP30 cần hành động ngay
Báo cáo của Liên hợp quốc cho biết, khủng hoảng khí hậu đã rất nghiêm trọng, khi khiến 250 triệu người phải rời bỏ nhà cửa trong 10 năm qua và gây ra rất nhiều tổn thất nghiêm trọng khác.
Báo cáo trên của Liên hợp quốc được đưa ra ngay trước thềm Hội nghị Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu 2025 - COP30 chính thức diễn ra tại Brazil vào hôm nay (11/11), yêu cầu hội nghị này cần hành động, không chỉ hứa suông.
Theo báo cáo, lũ lụt, bão và hạn hán ngày càng khốc liệt đã khiến hàng trăm triệu người phải rời bỏ nhà cửa, khi biến đổi khí hậu làm gia tăng xung đột, đói nghèo và bất bình đẳng trên toàn cầu.
Lũ lụt ở Brazil năm 2024 đã khiến nhiều người thiệt mạng và khiến hơn nửa triệu người phải di dời. Ảnh: CC BY-SA 2.0
Cao ủy Liên hợp quốc về Người tị nạn (UNHCR) cho biết các thảm họa khí hậu đã khiến 250 triệu người phải di dời trong 10 năm qua, tương đương 70.000 người mỗi ngày. Nhiều người trong số đó buộc phải di chuyển nhiều lần do điều kiện sống ngày càng khắc nghiệt.
Khủng hoảng toàn cầu do thời tiết cực đoan
Các hiện tượng thời tiết cực đoan như lũ lụt, bão, hạn hán và nắng nóng không chỉ gây thiệt hại về người và tài sản mà còn làm trầm trọng thêm các cuộc xung đột, khủng hoảng lương thực và thiếu nước.
Những thảm họa diễn biến chậm như sa mạc hóa, mực nước biển dâng và suy thoái hệ sinh thái cũng đang đe dọa sinh kế của hàng triệu người.
Đến giữa năm 2025, 117 triệu người đã phải di dời do chiến tranh, bạo lực và đàn áp. Đây là một cuộc khủng hoảng nhân quyền mà tình trạng khẩn cấp khí hậu đang khiến trở nên nghiêm trọng hơn.
UNHCR mô tả biến đổi khí hậu là một “hệ số nhân rủi ro”, làm bộc lộ và khuếch đại các bất công xã hội vốn có.
Theo báo cáo "No Escape II: The Way Forward"(Không lối thoát II: Con đường phía trước) vừa được UNHCR công bố, số quốc gia phải đối mặt đồng thời với tình trạng di dời do xung đột và thiên tai đã tăng gấp ba lần kể từ năm 2009.
Tuy nhiên, các quốc gia chịu ảnh hưởng bởi xung đột hoặc đang tiếp nhận người tị nạn lại chỉ nhận được một phần tư nhu cầu tài chính khí hậu cần thiết.
Người tị nạn và người di dời, thường sống trong điều kiện bấp bênh, là những người chịu tác động nặng nề nhất từ khủng hoảng khí hậu, dù họ đóng góp rất ít vào nguyên nhân gây ra nó.
Những điểm nóng chịu hậu quả của khủng hoảng khí hậu
Tại Brazil, trận lũ lịch sử ở bang Rio Grande do Sul vào tháng 5/2024 khiến 181 người thiệt mạng và 580.000 người phải sơ tán, trong đó có hàng chục nghìn người tị nạn đến từ Venezuela, Haiti và Cuba.
Ở Myanmar, bão Mocha năm 2023 tàn phá bang Rakhine, nơi hàng trăm nghìn người Rohingya đã phải sống trong các trại tị nạn chật chội suốt hơn một thập kỷ.
Riêng trong năm 2024, một phần ba số tình huống khẩn cấp của UNHCR liên quan đến lũ lụt, hạn hán, cháy rừng và các hiện tượng thời tiết cực đoan ảnh hưởng trực tiếp đến người di dời vì chiến tranh.
Khoảng 75% số người tị nạn và người di cư hiện đang sinh sống tại các quốc gia có nguy cơ cao hoặc cực đoan từ các mối nguy hiểm liên quan đến khí hậu, khiến tình trạng di cư tái diễn ngày càng trở nên phổ biến.
Ở Chad, hơn 1,4 triệu người tị nạn đang sống trong điều kiện thiếu thốn, trong khi lũ lụt năm 2024 đã buộc 1,3 triệu người phải rời bỏ nhà cửa. Con số này nhiều hơn tổng số 15 năm trước cộng lại. Người tị nạn Sudan tại đây chỉ nhận được chưa đến 10 lít nước mỗi ngày, thấp hơn nhiều so với tiêu chuẩn khẩn cấp.
Gần một nửa số người di cư trên thế giới đang sống trong các quốc gia vừa chịu xung đột vừa chịu tác động khí hậu nghiêm trọng như Sudan, Syria, Haiti, Congo, Lebanon, Myanmar và Yemen - những nước gần như không góp phần phát thải khí nhà kính toàn cầu, nhưng lại chịu hậu quả nghiêm trọng của cuộc khủng hoảng khí hậu do tình trạng này gây ra.
"COP30 cần hành động, không chỉ hứa suông"
Báo cáo của UNHCR cảnh báo về nguy cơ thảm họa nếu không có hành động quyết liệt hỗ trợ các nước nghèo thích ứng với biến đổi khí hậu.
Hội nghị Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu 2025 (COP30) cần đưa ra những giải pháp cho cuộc khủng hoảng khí hậu toàn cầu. Ảnh: UN
Đến năm 2050, nhiều trại tị nạn nóng nhất có thể hứng chịu gần 200 ngày nắng nóng nguy hiểm mỗi năm, gây ra rủi ro nghiêm trọng đến sức khỏe và khả năng sống sót, khiến nhiều khu vực trở nên không thể ở được.
UNHCR kêu gọi Hội nghị Thượng đỉnh Khí hậu COP30 tại Brazil phải chú ý đến nhóm dân số tị nạn đang ngày càng tăng và bị lãng quên.
Cao ủy Filippo Grandi tuyên bố: "Việc cắt giảm ngân sách đang làm suy yếu khả năng bảo vệ người tị nạn khỏi thời tiết khắc nghiệt. Chúng ta phải đầu tư vào những nơi có nguy cơ cao nhất để đảm bảo sự ổn định".
"Tài chính khí hậu phải đến được với các cộng đồng đang đứng trên bờ vực để ngăn chặn tình trạng di dời thêm. Hội nghị Thượng đỉnh (COP30) phải hành động thực sự, không chỉ là lời hứa suông".
