La Nina lần thứ 5 trong 6 năm, làm trầm trọng thêm bão lũ Đông Nam Á
Sự quay trở lại của La Nina phơi bày tính mong manh của các mạng lưới lương thực và làm gia tăng rủi ro trên toàn cầu.
La Nina có thể làm trầm trọng thêm cả hạn hán lẫn mưa lớn, thúc đẩy bão hoạt động mạnh hơn ở khu vực Thái Bình Dương. Ảnh: Xinhua
Lũ lụt tại châu Á và các đợt tuyết rơi sớm trên khắp nước Mỹ đang phát đi tín hiệu về sự trở lại của La Nina, hiện tượng nước biển ở Thái Bình Dương lạnh đi, có thể gây xáo trộn các nền kinh tế và kích hoạt thảm họa trên phạm vi toàn cầu.
Theo Aon - công ty môi giới tái bảo hiểm và phân tích dữ liệu, trong những năm La Nina gần đây, tổng thiệt hại toàn cầu dao động từ 258 tỉ đến 329 tỉ USD.
Dù mức độ thiệt hại biến động theo từng năm, xu hướng chung là rất rõ ràng: Thời tiết cực đoan đang đẩy thiệt hại lên cao.
La Nina có thể làm trầm trọng thêm cả hạn hán lẫn mưa lớn, thúc đẩy bão hoạt động mạnh hơn ở khu vực Thái Bình Dương nhiệt đới và làm các cơn bão Đại Tây Dương mạnh lên.
Không phải mọi hiện tượng thời tiết cực đoan đều có thể quy trực tiếp cho La Nina nhưng các nhà khoa học cho rằng, những “dấu vân tay” của La Nina rất quen thuộc.
“La Nina giống như một cảnh sát giao thông giữa giờ cao điểm, điều tiết dòng xe cộ - hay các hệ thống thời tiết - theo những hướng nhất định" - bà Michelle L’Heureux, chuyên gia dự báo của Trung tâm Dự báo Khí hậu Mỹ, cho biết.
Bà cũng ví La Nina như “nhạc trưởng của một bản giao hưởng thời tiết”. Dù La Nina thường đi theo một khuôn mẫu chung nhưng mỗi đợt đều khác nhau và các yếu tố khác có thể tác động tới kết quả cuối cùng.
Đợt La Nina hiện nay là lần thứ 5 trong vòng 6 năm qua.
Ngay cả một đợt La Nina yếu cũng có thể để lại dấu ấn nặng nề. Theo nhóm nghiên cứu về bão phân tích trong khuôn khổ dự án World Weather Attribution, La Nina nhiều khả năng là một phần trong “công thức” dẫn tới chuỗi bão và lũ lụt tàn phá, khiến hơn 1.600 người chết và gây thiệt hại ít nhất 20 tỉ USD tại Nam Á và Đông Nam Á.
Theo dữ liệu do Bloomberg tổng hợp, các đợt lũ lụt tại Việt Nam và Thái Lan trong tháng 11 và 12.2025 khiến ít nhất 500 người chết, gây thiệt hại và tổn thất hơn 16 tỉ USD.
Vai trò của La Nina trong những thảm họa thiên nhiên này chưa thể khẳng định chắc chắn, song mô hình diễn biến phù hợp với hành vi của hiện tượng này trước đây, bà L’Heureux nói.
“Đóng góp của La Nina vào lượng mưa cao hơn mức bình thường tại Đông Nam Á đang cướp đi sinh mạng con người và làm hư hại cơ sở hạ tầng" - ông Bill Hare, Giám đốc điều hành của Climate Analytics, nhận định.
Đợt La Nina hiện nay nhiều khả năng đang đạt đỉnh hoặc sẽ đạt đỉnh trong vài tuần tới. Sau đó, điều kiện ở vùng xích đạo Thái Bình Dương dự kiến trở về trạng thái trung tính. Tuy vậy, ngay cả khi Thái Bình Dương quay lại trạng thái bình thường hơn không đồng nghĩa những thay đổi đối với thời tiết toàn cầu sẽ chấm dứt. Các điều kiện La Nina có thể còn kéo dài trong nhiều tháng.
