Cải tạo rạch ô nhiễm nhất TPHCM, dân mong tiền bồi thường đủ mua nhà mới

Vui mừng nhưng còn nhiều băn khoăn

Hàng nghìn hộ dân hơn 20 năm qua vẫn phải chấp nhận sinh sống trong những căn nhà lụp xụp, tạm bợ dọc hai bên bờ rạch Xuyên Tâm - được xem là một trong những tuyến kênh rạch ô nhiễm bậc nhất TP Hồ Chí Minh. Xung quanh họ là rác bủa vây và đủ loại chất thải khác có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe.

Sau hơn 20 năm kể từ khi dự án “hồi sinh” rạch Xuyên Tâm được phê duyệt và trì hoãn, cuối năm 2022, HĐND TP Hồ Chí Minh đã thông qua nghị quyết về chủ trương đầu tư dự án nạo vét, cải tạo môi trường, xây dựng hạ tầng rạch Xuyên Tâm với tổng mức đầu tư hơn 9.600 tỉ đồng.

Theo kế hoạch mới ban hành của UBND TP Hồ Chí Minh, rạch Xuyên Tâm đoạn từ Lương Ngọc Quyến đến sông Vàm Thuật (quận Gò Vấp) sẽ khởi công từ tháng 8.2024 và hoàn thành vào tháng 4.2025. Còn hạng mục qua quận Bình Thạnh sẽ khởi công tháng 4.2025, hoàn thành tháng 4.2028.

Nhiều người dân sống ven rạch Xuyên Tâm mừng vì sắp đón nhận cuộc sống mới. Nhưng điều họ băn khoăn lúc này là mức giá bồi thường, khu tái định cư gần hay xa, tiền bồi thường có đủ mua nhà tái định cư hay không.

Chị Phan Thúy Liễu (31 tuổi), sống ở ven con rạch này, bày tỏ: "Người dân ở đây ai cũng cũng mong muốn con rạch được cải tạo, hết ô nhiễm. Có điều, khi thực hiện dự án, chính quyền cần có phương án đền bù thỏa đáng, đủ để cho người dân có nơi ở mới tốt hơn, ổn định cuộc sống hơn".

Tương tự, bà Nguyễn Thị Oanh (66 tuổi) cho hay, chỉ mong dự án được triển khai để đời con cháu không phải ở nơi ô nhiễm. “Mà tái định cư thì ở đâu gần đây chứ chuyển ra vùng ngoại ô hay đi nơi nào khác xa, con cái tôi đi làm bất tiện…”- bà Oanh chia sẻ.

Bên cạnh đó, cũng có những hộ dân “đi không được, ở cũng không xong”, điển hình như bà Nguyễn Thị Thu (62 tuổi) chia sẻ: “Ở đây biết là ô nhiễm, lụp xụp nhưng còn có chỗ chui ra chui vô. Tôi mua nhà không có giấy tờ, chỉ có giấy viết tay, giờ giải tỏa tôi sợ tiền đền bù không đủ để mua nhà tái định cư” - bà Thu lo lắng.

Sẽ xây nhà ở xã hội để người dân có thể mua

Để cải tạo rạch Xuyên Tâm, dự kiến có khoảng gần 1.900 trường hợp bị ảnh hưởng, chủ yếu trên địa bàn quận Bình Thạnh.

UBND quận Bình Thạnh đã xác định tổng số hộ dân bị ảnh hưởng bởi dự án là 1.796 hộ, trong đó giải tỏa toàn phần là 1.107 hộ và 1 tổ chức (không đủ điều kiện tái định cư); giải tỏa một phần là 675 hộ và 13 tổ chức.

Số hộ đủ điều kiện tái định cư là 909 hộ, do đó nhu cầu nhà ở, đất ở phục vụ tái định cư cho dự án là 909 căn và nền (42 nền và 867 căn). Số hộ không đủ điều kiện tái định cư là 198 hộ.

Theo ông Huỳnh Thanh Khiết - Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh, để giải quyết nhu cầu nêu trên, Sở Xây dựng và UBND quận Bình Thạnh đã thống nhất sử dụng 338 căn và nền (42 nền và 296 căn) thuộc sở hữu nhà nước để bố trí tái định cư cho các trường hợp di dời trên địa bàn quận Bình Thạnh.

Hiện còn thiếu 769 căn chưa cân đối được nguồn nhà có sẵn trên địa bàn quận Bình Thạnh để phục vụ tái định cư.

Ông Huỳnh Thanh Khiết cho biết, do các hộ dân sống trên và ven rạch Xuyên Tâm chủ yếu là các hộ nghèo, thu nhập thấp, diện tích nhà, đất bị giải tỏa nhỏ nên số tiền bồi thường không đủ để họ mua nhà ở thương mại để tái định cư và ổn định cuộc sống.

Vì vậy, thành phố cần đầu tư xây dựng nhà ở xã hội để giải quyết tái định cư cho các trường hợp đủ điều kiện được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội trong dự án theo quy định.

Để giải quyết bài toán này, Sở Xây dựng đã đề xuất UBND TP Hồ Chí Minh xây dự án nhà xã hội phục vụ tái định cư cho các hộ gia đình, cá nhân bị ảnh hưởng trong dự án cải tạo rạch Xuyên Tâm tại khu đất rộng khoảng 12.100 m² (số 4 Phan Chu Trinh, Phường 12, quận Bình Thạnh).

Quy hoạch hiện tại của khu đất trên là đất ở cao tầng, kết hợp thương mại dịch vụ. Trong trường hợp UBND TP Hồ Chí Minh chấp thuận, UBND quận Bình Thạnh sẽ lập điều chỉnh quy hoạch từ mục tiêu xây nhà ở thương mại thành nhà ở xã hội.

Dự án sẽ được triển khai bằng nguồn vốn đầu tư công với tổng mức đầu tư gần 800 tỉ đồng với khoảng 850 căn hộ.